In 2000 meldde een Oost-Europese vrouw zich als vrijwilliger bij De Rode Draad. Ze zat in wat toen de B 9 regeling heette, waardoor ze als slachtoffer van mensenhandel een legale status had. Ze had een uitkering en wilde wat doen, het liefst samen met andere slachtoffers. Al spoedig verschenen er twee andere vrouwen op de burelen van De Rode Draad die in een vergelijkbare situatie zaten.
Ze mengden zich actief in allerlei debatten over prostitutie en mensenhandel. Gezamenlijk verzetten ze zich tegen het imago van het slachtoffer als een onmondig en weinig geëmancipeerd wezen. Dit groepje besloot een zelforganisatie op te richten. Ze trachtten tevens de situatie van mensen die in hetzelfde schuitje zaten, te verbeteren. Daarnaast wilden zij lotgenoten gelegenheid bieden om rustig en informeel ervaringen uit te wisselen. Er zijn een paar van die bijeenkomsten op en geheim adres gehouden.
Ze kozen voor de naam Atalantas. Atalanta is de naam van een vlinder maar ook een personage uit de Griekse mythologie. Deze Atalanta was een verstoten koningsdochter die door een jager was opgevoed. Tijdens de jacht en het hardlopen bleek ze beter te zijn dan mannen. Ze werd later door de koning weer in genade aangenomen maar werd wel verplicht een huwelijk aan te gaan. Ze stelde echter als voorwaarde dat haar aanstaande echtgenoot sneller moest kunnen lopen dan zijzelf. Zo heeft ze het huwelijk heel lang uit kunnen stellen. Een role model.
Folder van Atalantas: Wees sterk.
De initiatiefnemers waren allen vrouwen die in de prostitutie waren uitgebuit, maar ze stonden ook open voor mannelijke slachtoffers en slachtoffers uit andere sectoren. In 2003 was de organisatie met de naam Atalantas een feit. (Zie persbericht)
Het initiatief kreeg veel media aandacht en was ook in Den Haag opgevallen. Gekleed in ‘power suits’ stapten de vrouwen zelfverzekerd allerlei zaaltjes binnen om bijvoorbeeld met Kamerleden te debatteren.
De organisatie maakte kosten. Een bekende journalist doneerde een laptop. Ook een groep religieuzen en MTV deden een schenking. Maar dat was niet structureel. Er moest bijvoorbeeld informatiemateriaal in een eigen huisstijl komen. Maar een meer solide financiële basis kon alleen maar bereikt worden door subsidie aan te vragen voor projecten. Helaas vormde dit een groot obstakel voor de vrouwen, die daar geen ervaring mee hadden. Met behulp van vrijwilligers zijn er pogingen gedaan om aan de eisen van een projectorganisatie te voldoen, maar dat is uiteindelijk niet gelukt. Atalantas wilde onafhankelijk blijven en niet als een ‘project’ bij een andere organisatie worden ondergebracht.
De korte geschiedenis van Atalantas toont echter wel aan dat slachtoffers van mensenhandel wel degelijk een actieve rol in het debat over mensenhandel kunnen spelen.
NB: Atalantas was toen in ieder geval de enige zelforganisatie van slachtoffers in Europa.
S. Altink