Het Prostitutiemuseum: Red Light Secrets

‘Helaas kunnen we u geen bonnetje geven. De kassa is kapot. Kom maar een andere keer terug voor het bonnetje’. Dit is een tekst die sekswerkers ook vaak te horen krijgen wanneer ze een factuur willen voor de raamhuur. Dit was dan ook het enige realistische element dat Marianne Jonker  (ICSRE)  en ik konden ontdekken in het in 2014 geopende prostitutiemuseum: Red Light Secrets.

De exposities waren weliswaar mooi vormgegeven, maar wat een treurige inhoud!  Er hingen plakkaten met de standaard zielige verhalen. Ook kunnen we weer eens lezen dat 10 tot 90 procent van de sekswerkers slachtoffer is van mensenhandel. Wederom dat onzinnige getal met een veel te grote foutmarge.

We komen er niet achter of we nu in een prostitutiemuseum zijn of in een kijkdoos van anti-prostitutie-activisten. In een van de expositieruimtes  – die kennelijk voor luxe kamer moet doorgaan-  staat een bad zoals we nog nooit tijdens onze vele bezoeken aan raamprostitutiegebieden in een kamer voor raamwerk hebben gezien, maar wel in clubs. Klanten worden – onbedoeld?-  als sukkels afgebeeld die bijvoorbeeld na hun bezoek vergeten hun kunstgebit mee te nemen. Of als zogenaamd respectabele mannetjes die hun lerarenagenda laten liggen.

Je kunt er ook – een negatieve-  ervaring opdoen in ‘een installatie’ waar je kunt ‘voelen’ hoe het is om steeds bekeken te worden. Dat hebben we ook al eerder gezien. Tijdens de tentoonstelling in 1997 in Apeldoorn, was er ook zo’n installatie. Maar in het prostitutiemuseum in Amsterdam lopen de zogenaamde klanten langs een decor van een deprimerende muur met graffiti. Op een andere muur staan quotes waarin heimwee en eenzaamheid doorklinken. Maar dat geldt heus niet alleen voor sekswerkers. Andere arbeidsmigranten zullen zich daar ook in herkennen.

Vlak voordat je het pand verlaat kun je nog een educatieve quiz doen. In de toelichting van de antwoorden op de vragen wekt de organisatie Geisha de (onjuiste) indruk dat er vaste tarieven gelden op De Wallen. Stichting Geisha staat ook genoemd in het foldertje dat je bij de balie krijgt.

Uit de folder: ’Prostituees worden ondertussen mondiger. Dit heeft onder meer geresulteerd in de oprichting van Stichting Geisha. Deze stichting zet zich in voor de belangen van prostituees en heeft tot doel uit te groeien tot de eerste vakbond voor sekswerkers.’ ^[I]Geisha is in 2015 ter ziele gegaan

Alsof er nooit een Rode Draad is geweest, alsof Metje Blaak 17 jaar haar mond heeft gehouden, alsof er niet vanaf het begin jaren negentig onderhandelingen zijn geweest tussen De Rode Draad en de FNV. En is er niet vanaf 2003 het International Comittee Sex Worker’s Rights in Europe in Amsterdam gevestigd? Wie pleegt hier geschiedvervalsing? En wat ‘ondertussen’? Het idee van ‘de mondige sekswerker’ kent een lange geschiedenis.

Het foldertje vermeldt ook nog dat ‘veel’ sekswerkers door ‘loverboys’ onder valse voorwendselen uit het buitenland worden gehaald. Dit ligt iets gecompliceerder. ‘Veel’ sekswerkers ontvluchten namelijk de slechte omstandigheden waaronder ze in hun eigen land moeten werken. Prostitutie is immers gelegaliseerd in Nederland, zo kunnen we lezen in het foldertje:

In 2000 is prostitutie in Nederland officieel gelegaliseerd. Het wordt beschouwd als een ‘normaal’ beroep en prostituees dienen zich te houden aan alle regels die ook voor andere beroepen in Nederland gelden. Ze betalen als iedereen belasting over hun inkomsten.

Weer een misser. In 2000 zijn niet de sekswerkers gelegaliseerd- prostitutie was niet illegaal-  maar seksbedrijven wel. De exploitanten moesten zich aan regels gaan houden ‘die voor andere beroepen in Nederland gelden’. Dat deden de meesten niet. En juist om over dit feit hun beklag te doen, zouden Marianne en ik die dag nog sekswerkers ontmoeten bij het PIC.

PIC

Marianne en ik vinden het welletjes en gaan naar het PIC, het Prostitutie Informatie Centrum van Mariska Majoor, waar voorheen ook een ‘museum’ was gevestigd. Mariska is niet betrokken bij het Red Light Secrets Museum en heeft in arren moede het bordje ‘museum’ van haar winkelruit verwijderd. Mariska heeft het interieur veranderd, maar nog steeds kun je je laten informeren door middel van foto’s en boeken. Veel leuker, en veel informatiever dan het Red Light Secrets Museum.

Exposities vanuit historisch besef

Exposities over prostitutie zijn eerder in Nederland gehouden. In 2010 organiseerde het Amsterdams (Historisch) Museum activiteiten rond het kunstwerk De Hoerengracht. Onderdeel daarvan was de vraag aan kunstenaars het ideale bordeel te ontwerpen bij wijze van kunstproject. De betrokken kunstenaars wilden een alternatief bieden voor de saaie hygiënische tegeltjes.

‘Wat is er tegen die tegeltjes? Ze zijn gemakkelijk schoon te houden. Ik heb ze min of meer uitgevonden’, zei een van de bij de presentatie aanwezige exploitanten tegen mij. Gelukkig had men in 2010 nog niet bedacht dat een ‘ideaal’ bordeel’ educatieve kunst moest zijn.

In 2002 heeft het Amsterdams (Historisch) Museum een tentoonstelling georganiseerd over de geschiedenis van de prostitutie: Liefde te Koop. Eerder deden de historici Marieke van Doorninck en Margot Jongedijk dat in Apeldoorn. En in 1882, toen de zichtbaarheid van de prostitutie in de stad een discussiepunt was geworden, was er de tentoonstelling Het Bordeel, met de nadruk op de architectonische  en stedenbouwkundige aspecten van het prostitutiewezen.

© Sietske Altink (2014)

Met dank aan Marianne Jonker