Legalisering mislukt?

In 2000 zijn de prostitutiebedrijven legaal geworden. Een van de doelstellingen van die operatie was de verbetering van de positie van sekswerkers. Alom weerklinkt het verhaal dat die doelstelling niet is behaald. Maar is er echt niets verbeterd? Ik vind van wel, maar dit betreft niets spectaculairs maar meer kleine verbeteringen op de lange termijn. Exploitanten kunnen bijvoorbeeld niet meer zomaar boetes opleggen of verbieden een vrije dag op te nemen.

Werktijden

In het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw was het een universele klacht van sekswerkers in Nederland dat een werkdag van 12 uur normaal was. Zie onderstaand citaat uit een interview uit 1988:

Hij ging zoveel dingen van je eisen dat het op een gegeven moment niet meer ging, zoals langer werken. Het liefst twaalf uur per dag, van 12 tot 12. Plus elke zaterdag, op een gegeven moment. Ik zei tegen hem: als ik mijn dochter op bezoek heb, dan wordt er niet gewerkt. (…) Hij wilde dat er op Hemelvaartsdag en Koninginnedag werd gewerkt. Ik zei tegen hem, rotstraal jij toch  gauw op, dan heb ik helemaal geen vrije dag meer. Als ik zei dat ik vier weken op vakantie ging, dan ging hij uit zijn dak. Want twee weken vakantie  was voldoende.

Een andere vrouw die in deze periode werkzaam was:

Wat wij merken, is dat sommige meisjes hier in B. hier echt van ’s morgens vroeg tot heel laat werken. Als een exploitant zegt, je moet strippen, wordt er gestript. Als een exploitant zegt, je moet ’s avonds werken. Dan wordt er ’s avonds gewerkt. Sommige meisjes zijn hier intern en die gaan om 1 uur naar bed. Als er om half twee een klant komt, worden ze uit  bed getrommeld. Dat heb ik zelf zien gebeuren.

Aan het eind van de vorige eeuw was het voor sekswerkers nog onmogelijk om in meerdere bedrijven, laat staan in meerdere beroepen te werken. Dit wordt tegenwoordig wel geaccepteerd.

Boetes

1996: Interview: De vrouwen moeten er 10 gulden betalen voor eten, 10 gulden voor de overnachting en 10 gulden boete als er iets kapot gaat op de wc of als ze hun sigaretten in de kamers laten liggen. Het is een goedkope club. De vrouwen verdienen er soms maar een paar tientjes per avond. Daar gaan al die boetes vanaf, ze houden soms 30 gulden over.

Kledingvoorschriften

Interview uit 1988:  Daar lopen ze in hun blote kont. Met van die Franse broekjes, met van die strikken. In de club waar ik ben begonnen, liepen we in badpakken, of je liep in een sexy dun dingetje. Ergens anders moest je in jarretelles lopen.

Clubartsen

In de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw was het systeem van clubartsen nog gangbaar. Op enkele uitzonderingen na, waren dit mensen die de sekswerkers zelf moesten betalen, maar niet altijd kwaliteit leverden. Er zijn voorbeelden bekend van artsen die een rekening schreven voor een injectie met water. Na de legalisering konden de vrouwen ze mijden. Waar ze nog actief waren moesten ze aan strenge eisen voldoen.

Interview uit 1988: Je was inderdaad verplicht naar een dokter te gaan. (…)  Je moest daar een briefje van meenemen. Daar kon ik me op zich ook nog in vinden.(…) Maar het was in 90 procent van de gevallen de baas die bepaalde welke dokter je moest kiezen. (…)  Je had ook niet de tijd om de uitslag van een onderzoek af te wachten.

Dwang tot onveilige seks

1988: Je moest daar zonder condoom werken. Nou, echt verplicht was het niet. Het was niet zo dat je daar niet kon werken als je alleen met condoom wilde. De exploitant wist het altijd wel zo te spelen dat je dan geen klanten kreeg toegewezen als je op condoomgebruik stond. Een andere vrouw over de jaren tachtig- negentig: Prijzen met en prijzen zonder, dat was normaal, dat was in alle clubs, en ik heb daar geen uitzondering op geweten.

Klanten en handelingen weigeren

Interview uit 1987: Klanten weigeren was er niet bij. Als ik niet wilde dan moest ik maar ander werk gaan zoeken. (…) De enige grond waarop je daar in dat huis iemand kon weigeren was op verdenking van geslachtsziekte. Als er troep uit kwam. Je had in feite geen mogelijkheid om te weigeren want je kon niet van te voren kijken hoe het zat, hij beweert dus nu van wel, in elk geval toen niet. Je werd er ook getest. Dan kreeg je dus een vriendje van de baas mee de eerste vier, vijf of zes maanden. Dan werd je ’s avonds op het matje geroepen en dan had hij dus vrolijk met dat vriendje in de bar zitten kletsen en gehoord wat je allemaal wel en niet gedaan had en wat je had gezegd.

Met de baas naar bed

Interview uit 1991: Dat was me het adres wel, maar ze bestaan nu ook niet meer. Daar zat tien jaar geleden een sauna. Dat was echt abnormaal. Je moest met de baas naar bed, hij betaalde ervoor, dan kreeg je korting op de kamerhuur. We woonden op kamers erboven, kamers met een matras. Met zo’n bult erin. De Mount Everest was er niks bij. Je kon niet bij elkaar liggen, je viel gewoon uit je bed. En dat voor zeshonderd gulden in de maand.

Inbreuk op de privacy

Interview uit 1991: Hier zijn overal  camera’s. Ik ben voor niemand bang, maar deze baas is een zeikerd, erg streng, hij ziet alles, er zijn 5 camera’s, als je iets niet goed doet, schopt ie er je zo uit.

Onbetaald strippen en schoonmaakwerk

Interview uit 1991:  Er is dus veel controle, ook moet je elk half uur strippen, als er minstens 3 klanten binnen zijn, daar word je niet voor betaald.

Interview uit 1988: Schoonmaken moest. Afwassen, stofzuigen, koffie zetten, kamer schoonmaken, dat hoorde er allemaal bij. Bij een ander huis moest je zelfs je eigen lakens strijken. (…) En de rest centrifugeren, droog opvouwen en naar de kamers brengen. Daar was je toch wel een half uur mee zoet. En dan stond je net met een grote stapel handdoeken in je handen en dan hoorde je de bel gaan. En dan moest je heel snel sjezen om je haar te kammen of je voor te stellen.

Pooiers

Vroeger heetten loverboys pooiers. Hoewel sekswerkers in de jaren zestig en zeventig zelfstandiger werden, een trend die zich doorzette in de jaren tachtig en negentig, kwamen voor 2000 zeer gewelddadige pooiers voor.

Interview uit 1988: De meisjes, waarmee ik contact had, werkten voor dezelfde kerel als ik. Hoe ik hem heb leren kennen en hoe die andere meiden erbij zijn gekomen, dat is een heel verhaal.(…) Er was toch wel iets van jaloersigheid. ( … ) Ik moest een vast bedrag van 700 gulden per dag hebben en daar ging  mijn kamergeld vanaf en het eten, schoon bleef 500 gulden over en dat moest ik iedere dag wel verdiend hebben voordat ik kon stoppen. Op vrijdag en zaterdag was het 1000 gulden per avond. Het ging zo: in een café kwam er een hele grote Surinamer bij me zitten.( … ) Ik ben met hem uit geweest (…)  en ik ben met hem naar bed gegaan. (… ) Daarna gingen we bij twee vrouwen langs. Hij stelde me aan één van hen voor. (… ) ‘Dat is mijn vrouw Corrie.’  Hij vertelde haar wat we hadden gedaan. Hij kwam uit op een bedrag van 3,400 gulden. Ik was met hem naar bed geweest en dat koste dus het meeste. Zijn vrouw zei dat ik dat moest terugverdienen. Dan moest ik maar de hoer gaan spelen. Hij had zo op me in lopen praten dat ik gewoon geen nee durfde zeggen, dus ik was gewoon ontzettend bang voor hem.

Overlast, brandveiligheid en hygiëne

Een bijkomend voordeel van de opheffing van het bordeelverbod was dat gemeenten beter konden optreden tegen overlast van raam- en straatprostitutie. Ook konden er eisen worden gesteld aan brandveiligheid en hygiënische omstandigheden.

Helaas zijn in 2000 vooral die bedrijven gelegaliseerd waar de oude exploitanten de scepter zwaaiden. Gemeenten bevroren het aantal toegestane bedrijven zodat er nauwelijks innovatie kon plaatsvinden. Bedrijven van sekswerkers en nieuwe initiatieven kregen geen kans. Dat heeft bijgedragen aan de mislukking van de legalisering.

Sietske Altink