Legerprostitutie

Een heel oude vorm van mobiele prostitutie is legerprostitutie. Vanaf de vijfde eeuw voor Christus werden Griekse legers door een soort schaduwleger van prostituees gevolgd. ^[I]Bloch, 1912 De wetgever en grote reguleerder van de prostitutie, Solon, ‘kocht’ prostituees voor het leger die alle soldaten, zonder uitzondering, tegen één lage vaste prijs moesten bedienen.

Ook in de Romeinse tijd bestond er legerprostitutie. Romeinse soldaten mochten namelijk niet trouwen en waren voor de bevrediging van hun lusten op prostituees aangewezen.

In de vroege middeleeuwen bestonden er nederzettingen waar vrouwen stoffen en kleding voor rondtrekkende legertjes vervaardigden. Prostitutie zou ook deel van dit dienstenpakket hebben uitgemaakt. In 1987 is er nog zo’n legerplaats bij Den Haag gevonden. ^[II]Het Vrije Volk, 1-8-1987

Over het algemeen trokken legerhoeren met de soldaten mee. Zij hadden vaak een duurzame relatie met de soldaten, wasten, kookten voor hen en vergezelden hen op kruistochten.

Een uitzondering vormde Barbarossa, ofwel keizer Frederik I (1122-1190). Hij verbood in 1158 prostituees met de legers mee te reizen. Bij overtreding moest hun neus worden afgesneden.

Andalusië

In de late middeleeuwen werden in Andalusië landheren beloond voor hun inzet in de strijd tegen ‘de moren’ door ze land te schenken. Er was veel rivaliteit tussen die landheren die soms tevens de koningen in hun in ere herstelde koninkrijkjes bevochten. In die periode bestonden er nauwe banden tussen straatprostituees, pooiers en bendes van landheren. Pooiers en prostituees speelden een rol in het ronselen van soldaten.

De stad Sevilla kreeg maar geen greep op de krijgsheren en besloot daarom op 9 juli 1470 dat alle hoeren maar naar het bordeel moesten. De hertog van Arcos en de gezaghebbers over de provincie Andalusië werden gesommeerd dat ze ophielden met het beschermen van pooiers en ze rekruteren voor hun legers. ^[III]Moreno Mengibar, A, Vazquez Garcia, F., (2007) , Formas y funciones de la prostitucion hispanica en la edad moderna, el caso Andaluz, in Norba, Revista de Historia, vol. 20 De koningen hadden al herhaaldelijk verordineerd dat de schout geen pooiers en slechte mensen meer mocht beschermen.

In Duitsland werden tijdens de dertig jarige oorlog (1618-1648) veel legers door zogeheten troshoeren ofwel legerprostituees gevolgd. ‘ ^[IV]Brabants Dagblad 26-10-1960 Het aantal vrouwen in die legers overtrof soms het aantal soldaten. De kinderen die werden verwekt maakten ook deel uit van die gezelschappen. Ze sloten zich aan bij rondtrekkende artiesten, kwakzalvers en geboefte. ^[V] NRC, 10 dec. 1994

Tot de 17de eeuw bedienden landheren zich van landsknechten die huurlegertjes vormden met een dresscode en erecode. Hoeren en marketentsters reisden met hen mee.

Alva

In 1566 wordt hertog Alva naar Nederland gestuurd. Zijn gevolg bestond onder meer uit zo’n 800 prostituees die te voet en te paard in Nederland aankwamen. Hij liet ze ook vaandels sjouwen. Hij had een verordening uitgevaardigd die deze prostituees verbood klanten (soldaten) te weigeren. Voor deze prostituees was dit een reden om in grote getale te deserteren.

Vanaf het optreden van Alva proberen overheden de legers te ontdoen van meereizende prostituees. Een verordening van 20 maart 1706 uit Brugge bijvoorbeeld schafte de aanwezigheid van hoeren bij het leger af.^[VI]Dupont, 2004

In het begin van de achttiende eeuw werd legerprostitutie vooral in Frankrijk onder Lodewijk XIV (1638-1648) met strenge straffen bestreden: neus en oren afsnijden, gewichten dragen en spitsroeden lopen. ^[VII]Door twee rijen soldaten lopen die ondertussen stokslagen toedienden In de tweede helft van de achttiende eeuw kwam daar verandering in. Een Franse ordinantie van maart 1768 bepaalde dat opsluiting in het werkhuis de enige straf was die aan legerprostituees kon worden opgelegd. Zieke vrouwen werden op kosten van het Franse leger behandeld.

In de negentiende eeuw ^[VIII] historici  zullen dit in verband brengen met natievorming waren er alleen nog staatslegers die in diverse steden in garnizoenen waren ingekwartierd. Bordelen vestigden zich in de buurt maar prostituees maakten geen onderdeel van het leger meer uit. Publieke vrouwen woonden en/of werkten in bordelen. Willem I drong er bij de steden op aan dat ze een reglement opstelden opdat deze vrouwen medisch konden worden gekeurd ‘voor een gezond nationaal leger’. Willem I had ten gevolge van de opstand van de zuidelijke Nederlanden meer legeronderdelen naar het noorden verplaatst. ^[IX]Seidler, 2011

Sietske Altink

Bronnen

 

——