Het is tegenwoordig bon ton om te roepen dat de legaliseringsoperatie van 2000 op een mislukking is uitgelopen omdat de mensenhandel in Nederland alleen maar is toegenomen. Men beroept zich in dit verband vaak op een onderzoek van de London School of Economics (Cho, Dreher, Neumeyer, 2013).[i] Dit onderzoek is echter alles behalve betrouwbaar. Professor Ron Weitzer heeft dit onder de loep genomen en de vraagstelling te ruim bevonden. [ii]. (Weitzer, R., 2014). Het onderzoek gaat over maar liefst 161 landen die lang niet allemaal dezelfde definitie van mensenhandel hanteren. Sommige landen gooien het bijvoorbeeld op één hoop met mensensmokkel. Andere landen, zoals Brazilië noemen migratie van sekswerkers al mensenhandel. En niet overal wordt onderscheid tussen vrijwillige of onvrijwillige prostitutie gemaakt. Daarnaast is het extreem moeilijk om harde feiten en cijfers over dit onderwerp boven tafel te krijgen. Ook in Nederland komt men niet verder dan vage schattingen van vaak ook nog vermoedelijke slachtoffers.
Ten derde baseren Cho et al. zich op 113 bronnen zoals NGO’s (Niet Gouvermentele Organisaties) in diverse landen.Deze NGO’ s zijn moeilijk of niet met elkaar te vergelijken. NGO’s hebben daarnaast vaak nogal eens belang bij een ruime schatting van aantallen slachtoffers en de ene NGO is de andere niet. Zo hadden NGO’s in Cambodja het over 80.000 tot 100.000 slachtoffers van mensenhandel. De NGO’s schatten dus het aantal slachtoffers hoger dan het aantal sekswerkers! (Weitzer 2014). Steinfatt en Baker (2011) beweerden daarentegen dat er in totaal 27. 925 sekswerkers in dat land actief waren waaronder 1058 slachtoffers van mensenhandel. Cho et al hadden ook de politiediensten bij de dataverzameling betrokken. Maar niet alle politiediensten registreren op dezelfde wijze.
Hoeveel miljoen slachtoffers van mensenhandel wereldwijd?
Plaatje van de campagne A21 tegen mensenhandel
De wildste cijfers doen de ronde over de omvang van mensenhandel wereldwijd. In 2002 stelde de Verenigde Staten (US Department of State) dat er wereldwijd 4 miljoen slachtoffers van mensenhandel waren. In 2005 veranderde de ILO (International Labour Organization) dit cijfer in 2, 45 miljoen. In 2012 beweerde diezelfde organisatie dat het om 9,1 miljoen slachtoffers ging, dus het aantal slachtoffers zou in tien jaar tijd meer dan verdrievoudigd zijn.
In 2004 schatte Kevin Bales dat er 27 miljoen slaven wereldwijd waren. Dit cijfer fungeert als feit in de officiële TIP (Trafficking in Persons Report) rapportages van de Verenigde Staten. In 2010 kwam het State Department weer met een cijfer: van al die miljoenen slachtoffers is er maar 0,4 procent als zodanig geïdentificeerd (herkend). (Weitzer 2014) De andere 268 12000 mensen zijn kennelijk vermoedelijke slachtoffers. Volgens de organisatie CBN: The Gospel of Jesus Christ, zijn die ook nog gemiddeld 12 jaar oud.
Soms lijkt er in een bepaalde regio een toename, soms een afname van mensenhandel te zijn. Dat heeft meestal te maken met externe oorzaken. Zo werd in 1992 voor het eerst opgemerkt dat er meer vrouwen uit Oost- Europa in Nederland als prostituee werkten dan voorheen. Anno 2014 lijken de meeste migrantenprostituees uit Oost-Europa te komen. Ook levert die regio een deel van het slachtofferbestand. Dat heeft alles te maken met de vergroting van de EU en de mogelijkheden van betaalbaar vervoer tussen de lidstaten.
De meeste migrantenprostituees verblijven en werken legaal in Nederland. [iii] Veel van de vrouwen die in Nederland komen werken, hebben al ervaring in de prostitutie in hun eigen land. (O.a. Hopkins, 2005, Wijers, 1996, Werson 2012) Maar in Roemenië en Bulgarije bijvoorbeeld, kunnen ze niet werken zonder pooier. Criminelen staan dat namelijk niet toe. Daarnaast zijn ze vaak nog afhankelijk van anderen die hun een werkplek bieden. En niet in de laatste plaats moeten prostituees en hun bemiddelaars vaak ook nog de politie betalen. Met andere woorden, de positie van sekswerkers in die landen is beroerd, beroerder dan in Nederland.
2006: Sofia. Dankzij een maatschappelijk werker kan ik met een straatprostituee spreken die een paar maanden in clubs in Nederland heeft gewerkt. Zij vertelt: ‘Ik heb die drie maanden in Nederland bijna niets verdiend. Ik mocht het geld niet houden. Maar dat is hier ook zo. In Nederland vond ik het toch goed. Je werd er tenminste niet door de politie mishandeld. En in die clubs was het gezellig met de andere meisjes.‘
Eveline van Dijck interviewde professor Ine van Wesenbeeck over aantallen slachtoffers van mensenhandel.
Lees over enkele grote en minder grote zaken vóór 2000.
Sietske Altink
[i] Cho, Sey, Dreher, A., Neumeyer, E., (2013, Does Legalized Prostition Increase Human Trafficking? In World Development, vol. 41 pp 67-82, uitgever Elsevier.
[ii] New Directions in Research in Human Trafficking, Annals, uitg. Sage, t.b.v. American Academy of Political and Social Science.
[iii] Een andere groep nieuwkomers, Chinezen is een ander verhaal. Zie het bericht over de Chinese beautybranche op deze site.
[iv] met mij, auteur Sietske Altink
[v] Exploitant uit Twente.
[vi] In verband met eerdere publicaties: in het blad Keerzijde van de toenmalige Stichting tegen Vrouwenhandel en het artikel in Rijp en Groen, Grenzeloos ondernemerschap in vrouwenhandel, zijn geanonimiseerde aangiften bekeken.
Inhoud Artikel