Goedele Liekens vertelde tijdens RTL Late Night in december 2013 dat het geweld tegen vrouwen minder is in landen waar prostitutie illegaal is. De NRC Next wilde dit voor de rubriek Feiten Checken nader onderzoeken en belde mij. [i] Er ontstond eerst enige verwarring over wat Liekens bedoelde: geweld tegen alle vrouwen of tegen sekswerkers? De journaliste dacht het laatste. Uit het artikel bleek echter dat het om geweld tegen alle vrouwen ging.
De voormalige Miss Liekens beriep zich op een rapport dat ondersteund werd door vele vrouwenorganisaties. In dat rapport ging men ervan uit dat prostitutie per definitie geweld tegen vrouwen is. In dat geval is de oplossing simpel: verbied het betalen voor seks en het geweld tegen vrouwen neemt vanzelf af. Dan zou er bijvoorbeeld in de Verenigde Staten waar prostitutie verboden is, nauwelijks nog geweld tegen vrouwen plaatsvinden.
I just want to fake love to you.
Maar wat als het nu niet zo simpel ligt? Uit diverse onderzoeken blijkt dat veel sekswerkers zichzelf niet als slachtoffers zien. Veel sekswerkers beweren dat ze uit zichzelf voor sekswerk hebben gekozen. Ook voormalige slachtoffers van mensenhandel gaan nogal eens, nadat ze zich aan hun uitbuiters hebben ontworsteld, alleen geld voor zichzelf in de prostitutie verdienen.
De voorstanders van de these dat prostitutie per definitie geweld tegen vrouwen is, reageren daar op twee manieren op. Ten eerste proberen ze de vrouwen (en mannen) die de keuze voor sekswerk hebben gemaakt in diskrediet te brengen door te beweren dat deze vrouwen zijn gehersenspoeld of een ‘vals’ bewustzijn hebben. Met andere woorden, ze mogen niet serieus worden genomen. Het recht op een eigen mening vervalt hiermee voor deze groep. Maar het kan nog erger. Soms schildert men sekswerkers die beweren eigen baas te zijn als medeplichtigen van pooiers en mensenhandelaren af. Een vakbond of zelforganisatie van sekswerkers staat voor hen gelijk aan een criminele organisatie. [ii]
Een tweede klassieke reactie is sekswerkers als slachtoffers van dwang der omstandigheden te zien. ‘Ze hebben geen keuze, er is geen ander werk’. In dat geval reduceert men de keuze voor prostitutie tot survival. Tijdens gesprekken met christelijke vrouwenorganisaties bleek dat men bijvoorbeeld de oudere Latina’s die werken om hun kinderen in het land van herkomst te voeden, zulke goede moeders vond. [iii] Voor hen voldeden deze migranten aan het beeld van ‘de goede hoer’. Maar zouden zij ook iemand kunnen accepteren die een saaie baan opzegt en de prostitutie ingaat? Of er in de prostitutie bijklust voor wat extra luxe? Of voor prostitutie kiest omdat hij/ zij seks leuk vindt en wat ,meer spanning in haar leven wil? Dit zouden dus ‘slechte hoeren’ zijn. Het feit dat soms ook goed opgeleide mensen uit stabiele gezinnen voor prostitutie kiezen, is voor velen verontrustend. (Bernstein, 2009) Is seks beleven zonder een relatie met iemand aan te gaan, geweld tegen vrouwen? Of romantiseren degenen die prostitutie als geweld tegen vrouwen zien, seks te veel?