WK 2006, 2010 en 2014. 40.000 of 4 slachtoffers mensenhandel?

4 juni 2014. We horen op de televisie Yolanthe Cabau met haar man (de voetballer Wesley Sneijder) bellen en we zien dat ze een rommeltje van haar hotelkamer in het Braziliaanse Fortaleza heeft gemaakt. We volgen haar wanneer ze met een paar sekswerkers praat en een bezoek brengt aan kindermisbruikers in de gevangenis. Voor haar stichting Free A Girl, maakt ze op deze wijze de documentaire Seks voor Vijf Euro, die door de EO werd uitgezonden. Aan het eind van de uitzending spreekt ze de verwachting uit dat gedurende het WK de kinderprostitutie in Brazilië zal toenemen. Daarmee past ze in een traditie die in 2004 is begonnen, ten tijde van de Olympische Spelen in Griekenland. Dat evenement was het startsein voor een morele paniek over de toename van mensenhandel tijdens grote sportevenementen. In 2006 nam het Europese Parlement een resolutie aan (15 maart 2006) met de volgende tekst: Major sports events result in temporary and spectacular increase in the demand for sexual services. De raad van Europa nam dit over.

In zowel Zuid- Afrika  als in Canada  lobbyden  bepaalde groepen in de aanloop naar het evenement om de  prostitutie maar te legaliseren. Dan zouden vrijwillige sekswerkers de plaats innemen van ‘de gedwongen’ vrouwen. Niet alleen deze voorstanders van legalisering gebruiken de evenementen om hun standpunt naar voren te brengen. Veel vaker worden de  WK’s, Olympische Spelen en tegenwoordig ook de Superbowls door abolitionisten- degenen die prostitutie willen afschaffen- aangegrepen om door middel van peperdure campagnes hun standpunt over prostitutie naar voren te brengen. In Zweden zag men de komst van 40.000 slachtoffers naar Duitsland  als een logisch gevolg van de vermaledijde legalisering van de Duitse prostitutie. Toen er geen grootschalige mensenhandel rond de WK  in Duitsland had plaatsgevonden, verklaarden de abolitionisten dit uit het succes van preventie. (Hayes, 2010)

Werken grote sportevenementen mensenhandel in de hand? In 2004 bleek dat tijdens de Olympische Spelen in Griekenland niet het geval te zijn geweest. In dat jaar werden er 181 slachtoffers van mensenhandel in Griekenland aangetroffen maar een relatie met de Olympische Spelen viel niet aan te tonen. De verdiensten van sekswerkers waren niet toegenomen. Integendeel, ze waren slechter af want ze moesten op onveilige plekken gaan werken. (GAATW, 2011).

Het WK in Duitsland (2006)

2006: Niet Gouvermentele Organisaties (NGO’s) als CARE, de Deutscher Frauenrat en het Nordic Council verwachtten dat 40.000 vrouwen naar Duitsland zouden worden gebracht om de seksuele behoeften van de supporters te bevredigen.

Ten tijde van het WK  liepen er 33 onderzoeken naar mensenhandel in Duitsland. Bij vijf slachtoffers viel een relatie  met het WK te ontdekken. Een van hen was een man. De slachtoffers waren 18-21 jaar. Één van hen kwam uit Duitsland en de rest uit Oost- Europa. Dus er waren vier in plaats van 40.000 vrouwelijke slachtoffers aangetroffen. En er was ook geen tsunami van sekswerkers geweest. Alleen in München was het aantal sekswerkers van  500 naar 800 gestegen. (GAATW, 2011) Bij de Rode Draad kwam één vraag  binnen van een ons bekende Nederlandse sekswerker over werken in Duitsland.

Het WK in Zuid- Afrika (2010)

In 2010 vond in Zuid- Afrika het WK plaats. Toen werd er in Zuid- Afrika campagne gevoerd om het publiek bewust te maken van de dreigende toename van mensenhandel. (Richter en Delva, 2010)  Bovendien was men bang dat al die slachtoffers ook nog een gevaar voor de volksgezondheid gingen vormen omdat ze zonder condoom zouden werken. Dat bleek mee te vallen; het condoomgebruik was 99 procent. Niets wees echter op een toename van mensenhandel. Sommige sekswerkers hadden meer verdiensten, anderen juist minder en weer anderen verdienden hetzelfde als vóór het  evenement. Wel werden sekswerkers vaker dan anders door de politie lastig gevallen.

Brazilië

In de aanloop naar het WK van 2014 hebben de abolitionisten besloten om aandacht voor kinderprostitutie in Brazilië te vragen. Die zou schrikbarende vormen gaan aannemen. ^[I]Die angst is niet bewaarheid

Kinderprostitutie bestaat in Brazilie. Maar wat is precies de omvang daarvan? Niemand weet het. Zoals te doen gebruikelijk doen de wildste, meestal mooie ronde cijfers de ronde. Bijvoorbeeld in de Trafficking In Persons rapportage van  de Verenigde Staten (geciteerd in PLAN et al, 2014) schat men dat er 250.000 tot 400.000 minderjarige prostituees actief zijn. Ten behoeve van de campagne tegen kinderprostitutie in Brazilië hebben PLAN, Free A Girl, Ecpat en Terre des Hommes cijfers laten verzamelen door Marcel Hazeu en Frans Van Kranen. [i] Maar ook zij konden niets zeggen over de werkelijke omvang van kinderprostitutie en prostitutie van minderjarigen. [ii] Een van de weinige bronnen is een hotline, waar seksueel misbruik van kinderen en adolescenten kan worden gemeld. Dit gaat om alle vormen van seksueel misbruik. Wel hebben de auteurs de gevallen van seksueel misbruik door toeristen eruit gelicht. Dit blijkt maar een klein percentage van alle vormen van seksueel misbruik van kinderen te betreffen. In 2013 84 gevallen op gemiddeld 5528 meldingen per jaar. We weten niet of dit een onderrapportage is. De samenstellers van het rapport veronderstellen een toename, maar dat is nauwelijks terug te vinden in de cijfers. In sommige steden is het met één melding toegenomen, in andere steden weer met één melding  afgenomen. Bovendien zegt dat niet veel;  een grotere bereidheid het te melden bij een Hotline kan daar ook debet aan zijn.

De samenwerkende organisaties beweren dat dit het topje van de ijsberg is. Maar ook dat maken ze niet hard. De enige andere bronnen zijn andere onderzoeken en berichten in de media. Zo was er mediabelangstelling voor een netwerk van zakenlieden dat van jonge prostituees gebruik maakte.

De uitzending van Jolanthe speelt zich af in Fortaleza, dat het mekka van de kinderprostitutie wordt genoemd. Maar juist in deze stad is de laatste jaren opgetreden tegen prostitutie van minderjarigen. Het speelt zich nu vooral af op plekken waar toeristen niet komen.

De documentaire van Yolanthe heet Seks voor 5 euro. Maar zal het inderdaad zo goedkoop zijn voor de Braziliëgangers, gesteld dat zij tijd en gelegenheid hebben om een sekswerker te bezoeken, tussen het heen en weer gereis, binnen en buiten de speelsteden? Hebben zij er wel geld voor, nu de prijzen voor hotels in de speelsteden verzesvoudigd zijn en de binnenlandse vluchten aanzienlijk in prijs zijn gestegen? Of gaan ze gewoon met hun vrouw of vrienden pret maken op de Oranjecamping?

Maar of de prostitutie nu verboden of gereguleerd is, de grote sportevenementen zullen waarschijnlijk geen (grootschalige) mensenhandel in de hand werken. Dit om de volgende redenen:

1. Ten eerste duurt zo’n evenement te kort om er een ingewikkelde logistieke mensenhandel operatie voor op touw te zetten.

2. In Zuid- Afrika bijvoorbeeld waren er veel supporters met een beperkt budget. Ze hadden het geld niet om naar een bordeel te gaan. Dit speelde overigens minder in Duitsland. Maar de belangrijkste reden is wel:

3. Dat de typische WK ganger meestal geen alleenreizende man is. Er gaan gezinnen en groepen. In Zuid- Afrika was het WK vooral een gezinsuitje. De supporters zaten liever met elkaar voor de tv te drinken dan dat ze seksuele dienstverlening inkochten. Vreemd genoeg hebben degenen die veronderstellen dat er een toename van  de vraag naar sekswerk tijdens grote evenementen zal zijn, geen oog  voor vrouwelijke supporters.

Zullen kinderen en jong volwassen dan niet de dupe worden van het WK? Jawel. De oorzaak daarvan is de stadionbouw. Volwassenen en kinderen worden als bouwvakkers (economisch) uitgebuit. Ook komen veel kinderen op straat te staan omdat hun ouders werk gaan zoeken in de speelsteden en hen achterlaten. En wat te denken van de vele kinderen die in de 200.000 huizen wonen die  ter meerdere glorie van het WK moeten worden ‘opgeruimd’? En niet te vergeten, de vele straatkinderen die zijn vermoord?

juni 1914

Bronnen

Sietske Altink