Joep de Groot, (voormalig politieman op De Wallen), maakte een CD met (ex) sekswerker Metje Blaak met de titel: Joep veeg die toerist van mijn stoep

Joep de Groot, voormalig wijkagent maakte een CD met Maatje Blaak: Joep veeg die toerist van mijn stoep

Bij de term handhaving van wetten, denkt men al snel aan de politie. Tot eind jaren negentig had die dat inderdaad tot taak. Maar in de loop van de tijd zijn er nog meer instanties bij betrokken geraakt: de Belastingdienst, de uitvoeringsorganen sociale zekerheid, de brandweer en bouw- en woningtoezicht. De laatste jaren zijn ook de Arbeidsinspectie en de SIOD (Sociale Inlichtingen en Opsporingsdienst) actief geworden in wat ‘het handhavingsarrangement’ is gaan heten. Niet onbelangrijk zijn de mensen die door de overheid ‘handhavers’ worden genoemd: geen politiemensen, maar wel ambtenaren met bijzondere bevoegdheden. (BOA)
Sinds oktober 2000 hanteren veel gemeenten vergunningenstelsels. Hierin staat onder andere waar het bedrijf gevestigd mag zijn en aan welke inrichtingseisen moet worden voldaan. De controle op de inrichtingseisen is een taak van de brandweer, Bouw- en Woningtoezicht en de GGD. De afdeling van de GGD die toezicht houdt op de hygiëne is in de meeste gemeenten een andere dan die gezondheidsvoorlichting geeft, dit om het dragen van dubbele petten te vermijden.
Maar wie heeft de taak te controleren of bedrijven zich op andere zaken dan de inrichtingseisen aan de vergunningvoorwaarden houden? De politie of de gemeente? Op dat punt zijn er nogal verschillen tussen gemeenten en regio’s. In Groningen zijn al in een vroeg stadium (rond 2000) gemeentelijke controleurs op pad gegaan. In Twente zou sinds 2000  de gemeente de controle van clubs en privéhuizen en die van escortbedrijven aan de politie overlaten.

De politie over de gang van zaken in Rotterdam:

We doen controles in Rotterdam. We moeten er zes per jaar doen en dat halen we ruim. We doen dat samen met ‘horeca’, waar de mensen ook opgeleid zijn om signalen van mensenhandel te herkennen. Voor zover ik weet is Rotterdam de enige stad die de controles samen met de horeca doet. Straks met de registratie moeten we digitaal aan de slag. We doen niet alleen controles maar zijn ook de toezichthouders. (Gemeente Rotterdam heeft toezicht naar politie gedelegeerd.) De toezichtstaak voeren we namens de gemeente uit. In Rotterdam is de controle en het toezicht bij de vreemdelingendienst ondergebracht. Dat heeft twee redenen: het gaat veelal om migranten en er is vaak sprake van migratiecriminaliteit: ID  fraude en mensensmokkel. (Interview politie Rotterdam, 2010)

Controle op escort

In de grote gemeenten is men ertoe overgegaan escortbureaus vergunningplichtig te maken.
Vanaf 2003 bestelt de politie escorts om ze te controleren. Dit is begonnen in Eindhoven en heeft landelijk navolging gevonden. Een van de discussiepunten was of dit uitlokking was of niet. In het vergaderjaar 2003 zijn daar Kamervragen over gesteld. Het antwoord van de toenmalige Minister van Justitie Donner luidde dat het geen uitlokking was, want het doel was niet de opsporing van strafbare feiten of het uitzetten van illegale sekswerkers, maar bestrijding van mensenhandel. Of dat in de praktijk zo was  viel te bezien als men de krantenberichten over de resultaten leest. Die gaan vooral over het oppakken van illegalen en Nederlandse zelfstandige escorts.

Vijf  van de zes escorts die de politie in 2010 bestelde hadden geen vergunning. Er waren 30 mannelijke en vrouwelijke escorts via kranten besteld. Een 56 jarige is voor de derde keer betrapt bij een controle. Een 27 jarige Amsterdamse is beschuldigd van het runnen van een illegaal escortbureau. Er was een 27- jarige vrouw uit St. Oedenrode, een 50 jarige escort uit Duiven en 24 jarige Eindhovenaar zonder vergunning aangetroffen. (www.ED.nl 23 jan 2009) De politie had drie illegale prostituees uit een hotel in Vlaardingen gehaald. De politie had zich als klant voorgedaan. Een Roemeense werd in bewaring gesteld omdat ze illegaal was. Er zat een Litouws slachtoffer van mensenhandel en met een Slowaakse is een afreisregeling getroffen. (12 juni 2006 Misset horecablad) Van de vrouwen die door de politie waren besteld waren er twee illegaal. Een kwam uit Kazachstan en de ander uit  Vietnam. Men trof ook een Nederlandse vrouw aan die geen vergunning had. Spits 9-1-2010

In de praktijk blijkt dat escortbureaus het inmiddels in de gaten hebben wanneer de escort door de politie wordt besteld. Gewone klanten geven meestal een voorkeur aan- ze willen bijvoorbeeld een blonde vrouw- en vragen om bepaalde handelingen. De politie kan dat niet doen zonder zich de verdenking ‘aanzetten tot prostitutie’ op de hals te halen. Deze wijze van controle benadeelt de vrouwen echter; die moeten toch hun afdrachten aan de exploitant doen.

Controle in de horeca

Het valt moeilijk te bewijzen of er in de animeerbars prostitutie plaatsvindt. Men kan ervan uitgaan dat dit wel gebeurt in de bars die over een zogeheten ‘séparé’ beschikken, een door gordijnen afgesloten ruimte waar een klant zich met een vrouw kan terugtrekken. Wanneer er naast een animeerbar zich een hotel bevindt waarnaar toe de klanten regelmatig verdwijnen is dat een aanwijzing voor prostitutie. De aanwezigheid van personen die aantoonbaar geen bezoeker maar werknemer zijn, maakt controle mogelijk op vreemdelingenwetgeving en belastingwetten.

Controle op hotelprostitutie

In 2009 schrikt Koninklijke Horeca Nederland van berichten dat  grote hotels betrokken zijn bij prostitutie. Op 23 november 2008 deed deze organisatie een persbericht uitgaan waarin ze aankondigde de illegale prostitutie te gaan bestrijden. Men beloofde bij een vermoeden van illegale prostitutie de politie in te schakelen. Zo’n vermoeden rijst bijvoorbeeld als iemand voor groepen buitenlandse vrouwen diverse kamers boekt en wanneer blijkt dat degene die komt logeren degene die voor hem/haar heeft geboekt, niet kent. Interventie mag overigens alleen door directieleden gebeuren en gegevens mogen alleen met toestemming van de betrokkenen aan de politie worden doorgestuurd. Men noemt illegale prostitutie ‘een ernstig misdrijf’. Dat lijkt wat overdreven als men ook de oudere Nederlandse sekswerker bedoelt die vrijwillig klanten ontvangt en slechts (gedeeltelijk) de belasting ontduikt.

Controle op thuiswerk

Per 1 oktober 2005 heeft minister Donner een convenant gesloten met de kranten waarin de laatsten beloofden alleen advertenties van thuiswerkers (en zelfstandige escorts) te plaatsen wanneer die waren voorzien van een inschrijvingsnummer van de Kamer van Koophandel, het btw nummer of de postcode van het adres waar de vrouw werkzaam is. Dat laatste vonden sekswerkers niet wenselijk omdat de buren dan gemakkelijk konden zien dat er in hun buurt iemand aan thuisontvangst deed. Niemand controleerde het inschrijvingsnummer van de Kamer van Koophandel, waardoor deze maatregel werd ontkracht. Bovendien nam internet voor een groot deel deze advertentiemarkt over. De overheid heeft nog geprobeerd het convenant uit te breiden naar de meest gebruikte sites waar sekswerkers hun profielen op plaatsen. Zo heeft Kinky.nl zich verbonden aan een afspraak om het aanbod van minderjarigen te weren. Er is ook een plan om escortbureaus te verplichten te adverteren met een vast telefoonnummer.

Anno 2010 hebben veel gemeenten; dat wil zeggen die gemeenten die thuiswerk in eigen woning  toestaan (Rotterdam en Amsterdam) eisen gesteld: het mag bijvoorbeeld alleen worden beoefend door iemand die op het betreffende adres als bewoner is ingeschreven en als het bovendien niet bedrijfsmatig gebeurt, met andere woorden, als er niet wordt geadverteerd. Doet hij/zij dat wel, dan is de sekswerker vergunningplichtig. Degenen die geen vergunning hebben kunnen bemachtigen, maar toch willen adverteren, kunnen moeilijk klanten werven. In andere steden krijgen de vrouwen die adverteren regelmatig de politie op bezoek en kunnen een hoge boete verwachten. In de gemeenten waar het thuiswerk in de eigen woning wel is toegestaan, krijgen de vrouwen die samen met een vriendin wilden werken voor de gezelligheid en/of de veiligheid, problemen omdat hun werkplek dan onmiddellijk als bordeel te boek staat.

Sietske Altink

Inhoud Artikel