Op 28 mei 1900 voerde Zwolle het  bordeelverbod in. Het was echter een illusie dat de prostitutie daarmee uit Zwolle zou verdwijnen. In 1908 bijvoorbeeld meldden prostitutiebestrijders dat er op de Brink een verdacht huis was.

Tot het begin van de jaren tachtig van de twintigste eeuw is er in de media weinig aandacht voor prostitutie in het Zwolse. In 1985 wordt echter een geval van discriminatie gemeld. De christelijke woningbouwvereniging De Opdracht had namelijk een vrouw als huurster geweigerd omdat ze als bedrijfsleidster in een seksclub werkte, die pal tegenover haar woning lag. Men was bang dat zij van het huis een seksclub wilde maken, wat de vrouw ontkende. Ze ging naar de rechter en won. [I]Leeuwarder Courant 24-1-1985

In 1988 kreeg het voorgenomen bordeelbezoek van de burgemeesters Smallenbroek van Smallingerland en Faber van Hoogeveen landelijke bekendheid. Zij waren op 27 september in Zwolle straal bezopen op zoek naar een bordeel gegaan en hadden onderweg met jongeren gevochten.[II]o.a.NRC 5-11-1988 In datzelfde jaar behandelde de rechtbank Zwolle een vrouwenhandelzaak met West-Duitse meisjes. [III]onder andere Leeuwarder Courant 7-9-1988

In 1991 meldde het Vrije Volk [IV]30-3-1991 en de Leeuwarder Courant  [V]8-3-1991 dat er in Zwolle 17 officiële seksclubs waren en vele thuiswerkers actief waren. Deze bedrijvigheid zou vooral klandizie van gereformeerde plattelandsbewoners  betrekken.

Na de eeuwwisseling

In 2000 mochten er zich maximaal tien bordelen in Zwolle vestigen. [VI]Reformatorisch Dagblad 26-4-2005 In september 2006 telde De Rode Draad er zes vergunde bedrijven. In 2011 waren daar nog twee van over.

Een van de inmiddels verdwenen bedrijven was De Roos.

De Roos

Het echtpaar De Roos uit Kampen dreef in 1991 een escortbureau. Zij zijn toen voor steunfraude gepakt. Iedereen, inclusief de chauffeurs, werkte zwart bij dit bureau. De vrouwen zouden volgens de politie er ‘ónbelast een omzet van 3000-4000 gulden per week maken. [VII]Toen had de politie de neiging de omzetten rooskleurig voor te stellen.  Later ging De Roos als privéhuis verder. [VIII]Het Vrije Volk 30-3-1991

Op 25 juli 2006 gaat De Rode Draad er’op bezoek. Uit het veldwerkverslag:

De zaak is open en we zien een man achter de bar en twee vrouwen waarvan er een meteen vertrekt als ze hoort wie we zijn. De eigenaar roept dat de Rode Draad niet veel meer voorstelt. Natuurlijk gaat hij meteen uitleggen dat loondienst en prostitutie niet samengaan. Stel je voor dat je op je cv zet dat je als prostituee hebt gewerkt. Dat kan toch niet! Hij dacht dat als de prijzen te hoog worden er dwang tot prostitutie zou ontstaan. We spraken een vrouw die vooral in de wij vorm sprak. Uiteindelijk bleek ze de vriendin van de exploitant te zijn en ook in de zaak te werken. Ze vertelde dat de vrouwen gewoon weg kunnen als ze dat willen-  uiteraard wel na overleg- en dat de prijzen – uiteraard na onderling overleg- door de vrouwen worden bepaald. In de zaak kunnen de vrouwen drinken wat ze willen en hoeven ze niet voor het eten te betalen.

In 2011 werd het na een politie- inval wegens verdenking van mensenhandel gesloten. [IX]RTV Oost 9 mei 2011

Pink Centrum

Pink Centrum is een seksshop annex privéhuis. [X]Leeuwarder Courant 8-3-1991 In het begin van de jaren negentig zat Pink Centrum al in de Sassenstraat. Het bedrijf exploiteerde tevens een 06 lijn. De achteruitgang van deze zaak werd volgens exploitant Peter druk gebruikt door gereformeerden. Peter: ‘Het is misschien wat lullig om te zeggen, maar het zijn natuurlijk wel meisjes met een intelligentie beneden het niveau van de gemiddelde Nederlander’. [XI] Het Vrije Volk 30-3-1991 (Sic!SA)

Op 25-07-2006 gaat De Rode Draad weer langs. Uit het verslag:

Een vriendelijke jonge man zegt dat we kunnen doorlopen en dat we links achter de dames kunnen vinden. We treffen Lola, een vrouw die we hier twee jaar geleden ook hebben gezien. Ze vertelt ons dat ze het hier prima naar haar zin heeft en dat ze geniet van haar vrijheid om te werken wanneer ze wil. Als ze even de stad in wil doet ze dat gewoon. In het verleden werkte ze hier met Afrikaanse vrouwen maar op dit moment is ze de enige hier. De Afrikaanse en Dominicaanse vrouwen met wie ze werkte waren niet al te enthousiast en aardig tegen de klanten. Over klandizie heeft ze niet te klagen omdat ze haar eigen klantenkring heeft opgebouwd. De mannen betalen 50 euro voor een half uur. We weten niet of hier nog kamerhuur vanaf gaat. De man van de seksshop kwam er ook even bij. Hij vertelde dat hij zich helemaal nergens mee bemoeide, wat voor iedereen prettiger was. De zaak heeft een voor en achter ingang waardoor je denkt dat het twee zaken zijn.

Een tweede bezoek in september 2006:

Aangezien we nu eens niet via de seksshop naar binnen wilden, zijn we via Krommejak het pand binnen gegaan. Aangekomen bij de ruimte waar de vrouwen normaal zitten, zagen we dat deze geheel donker was. We zijn maar doorgelopen naar de winkel waar de eigenaar ons begroette en vertelde dat de vrouwen niet werkten omdat het te warm is. Ze hadden meer zin in een dagje strand.

We horen dat de Joegoslavische Lola er nog aan het werk is. Ze had een collega.

In 2008 haalde het Pink Centrum de krant omdat het na 40 jaar stopt. Eigenaar Klaas Kee was namelijk de tegenwerking van ambtenaren zat. Hij lag overhoop met de gemeente in verband met vergunningverlening. Kee kocht deze voormalige slagerij in de Sassenstraat eind jaren zestig met de bedoeling er een antiekzaak in te vestigen. Er kwam echter een ondernemer die er een seksshop wou beginnen en die de zaak van Kee huurde. Uitbaters kwamen en gingen. Meestal betaalden ze de huur niet. Hij was ook eigenaar van Pretty Shop aan de Thomas a Kempisstraat. [XII]De Stentor 22-8-2008

Pretty Shop, Thomas a Kempisstraat, 29 december 2005

In deze zaak worden we begroet door drie honden en een vrouw die zeer afhoudend is en naar achter loopt om te vragen of er behoefte is aan ons bezoek. Ze komt terug met een negatief antwoord, wat we al verwacht hadden. Op  25-7-2006 hoorde de Rode Draad dat het bedrijf failliet was.

Carla,  Korte Kamperstraat, heette later Touché

Bij aankomst zien we een bordje in de etalage waarop staat dat hier spontane en gezellige vrouwen aanwezig zijn. Aangezien we hier wel van houden gaan we vrolijk naar binnen. In de zaak zien we achter een toonbank twee niet al te jonge vrouwen zitten. Ze werpen ons een blik toe, die weinig met gezelligheid te maken heeft. Het Spontane element is dat een van de vrouwen meteen vertelt dat ze niets van ons wil. De andere vrouw doet haar best beleefd te zijn. Binnen twee minuten waren we weer buiten. Dit is later het duo Spontaan en Gezellig gaan heten.

In 2011 werd een nieuwe eigenaar beschuldigd van mensenhandel, waardoor de zaak dicht moest.

Venus, Kalverstraat

De Rode Draad komt hier op 22 oktober 2011

Vóór ons gaat een lange hooggehakte, Nederlandse vrouw naar binnen. Ze houdt de deur voor ons open en blijkt te komen solliciteren. De entree is merkwaardig: een kale gang met een paar fietsen en een afgedankte tafel. We ontmoeten eigenaar Henk die ons voorstelt aan twee Zuid-Amerikaanse vrouwen die zitten te eten. Ze verstaan een beetje Nederlands maar niet genoeg om ze alles te kunnen vertellen. In totaal werken er zes vrouwen. De eigenaar heeft wel gehoord van de wet op de registratie maar denkt dat het zo’n vaart niet zal lopen. Drie vrouwen die in Touché werkten zitten nu bij hem, zo zegt hij. Een Oost-Europees meisje komt van achter vandaan, zegt dat ze naar de kamer gaat en geeft het geld aan Henk (??). De vrouwen werken allemaal 6,7 dagen per week, zegt Henk, anders verdienen ze niet genoeg.

In 2016 maakt een journalist een sfeerimpressie en betitelt het bedrijf als vergane glorie. Er is nu een klein barretje met kamertjes erachter. Vrouwelijke niet-sekswerkers mogen er niet in. [XIII]Website Pepperz, website uit Zwolle, bericht 15-4-2016 Vroeger kwamen ze met twintig tegelijk binnen, zo zegt de eigenaar. Nu komen er op een avond slechts 5-15 klanten. De ’meisjes’ willen hier niet meer werken, aldus eigenaar Fred Broekhart en medewerker Roy. Het is officieel alleen voor leden. De jongste vrouw die bij Venus werkt is 26. Er werken veel vrouwen uit Oost Europa. Ze voeren bijna nooit meer een striptease op. Venus is nu de enige club in Zwolle. Vroeger had je Pink Centrum, Beauty Club en Playgirls. [XIV]De Stentor 11-4-2016 De huidige eigenaar van Venus kwam er aanvankelijk als taxichauffeur en mocht soms betaald en wel wachten tot de klanten klaar waren.

Het bedrijf kwam in de media door de inval van twintig man van de Fiod bij de huidige eigenaar, bij Roy en zijn echtgenote op grond van verdenking van belastingfraude. [XV]Stentor 7-4-2016

Een paar maanden later is het bedrijf weer in het nieuws. Met getrokken pistolen arresteerde de politie een Kampenaar bij club Venus. Deze gewapende boef had de deur ingetrapt. De club was op dat moment nog gesloten, maar de twee vrouwen die in het bedrijf aanwezig waren, konden ongedeerd naar buiten. [XVI]De Stentor 4-10- 2016

Eros seksshop Kamperstraat 27

Op 29 december 2005 bezoekt De Rode Draad dit bedrijf

De vrouw die naar ons toekomt herkent me en brengt ons meteen naar een zijkamer waar drie jonge vrouwen zitten. Eén van hen is net als prostituee begonnen en is nog een beetje onwennig. De Poolse vrouw van de eigenaar gaat koffie voor ons maken en komt er later weer bij zitten. Tijdens ons bezoek komen klanten binnen en horen we het gebruikelijke ‘kom dames, voorstellen.’  De vrouw gedraagt zich als moederkloek maar vertelt ook dat als een klant haar per se wil, ze hem zijn zin geeft.  Men hanteert hier vaste prijzen en de vrouw die nieuw is, staat onwennig met vijf euro in haar hand en zegt dat ze die mag houden. De vrouwen zeggen zelfstandig te zijn maar hebben geen idee wat een VAR  (Verklaring Arbeidsrelatie) inhoudt. Ze betalen waarschijnlijk geen belasting. De eigenaresse heeft behoefte aan een praatje over verblijfsvergunningen die er steeds weer anders uit zien.

Op 25 juli 2006 gaat De Rode Draad weer langs.

De vorige keer ontmoetten we hier een Poolse bedrijfsleidster en een paar andere Poolse vrouwen. Een blonde vrouw begroette ons met de mededeling dat we er helaas niet terecht konden omdat de eigenaar op vakantie is. We vertelden dat we voor de prostituees komen, maar dat mocht niet baten. We maakten ons klaar om te vertrekken. De vrouw zei nog dat iedereen alles al wist maar we hoorden vanuit de kamer verschillende stemmen ja roepen.

Aangezien de vrouwen nieuwsgierig waren geworden kwamen er nog meer tevoorschijn. Er werd op de vrouw op de bank gewezen en gezegd dat ze uit Bulgarije komt en ook wel info kan gebruiken.

Wanneer De Rode Draad in 2011 Eros weer bezoekt, is het gesloten.

Willemskade Studio Marianne

29 december 2005. Een man doet de deur open en vertelt dat we ongelegen komen omdat er een klant in de voorstelkamer zit. We konden nog snel zien dat hier best wel wat dames aanwezig waren.

25 Juli 2006: We hadden gehoord dat de zaak was opgeknapt en waren benieuwd of we er vandaag welkom zouden zijn. Na binnenkomst bleek dat de zaak net is over genomen en deel uitmaakt van een keten massagesalons. De eigenaresse komt naar ons toe en is blij met onze komst. We worden gevraagd in de tuin te komen zitten waar de vrouwen net zitten te eten.

Er is geen misverstand over de werkzaamheden hier en niemand heeft problemen met het woord prostitutie. Een van de vrouwen heeft een jonge kat bij zich die aan de fles moet en we worden geregeld onderbroken door klanten die het pand bezoeken. Dit is de eerste keer vandaag dat we klanten zien en het leek erop dat Zwolle wel toe was aan deze zaak die er goed uitziet. Wanneer we vertrekken zien we aan de muur een papier met huisregels. Hierop staat dat de vrouwen vier keer per jaar verplicht naar de dokter moeten. We vragen ons af of dit niet in strijd is met wetten op de medische behandeling.

In 2011 komt De Rode Draad er voor het laatst langs

Dit adres is op 400 meter van het station. De deur wordt opengedaan door een Indische gastvrouw die zich voorstelt als de bedrijfsleidster.

We hebben alleen niet zo veel nieuws te vertellen want iedereen weet alles al van een andere Rode Draad vrouw. Het is nu stil (herfstvakantie) maar het werken gaat nog steeds goed. We nemen nog even de adressen door maar krijgen geen nieuwe info daarover: men denkt dat de meeste andere bedrijven in Zwolle gesloten zijn.

Dat blijkt te kloppen. In 2017 bestaat het nog en is misschien nog het enige bedrijf dat nog in Zwolle open is .

Escort

In 2003 bepaalde de gemeente Zwolle dat escortbureaus aan dezelfde regels als prostitutiebedrijven moesten gaan voldoen. [XVII]Zwolse Courant, 13-2-2003 In 2006 heeft de Rode Draad niet één escortbedrijf gevonden, ook niet als nevenbedrijf van bestaande clubs.  Dit betekende echter niet dat er in 2006 geen escort in Zwolle plaatsvond.

In september 2006, toen De Rode Draad de seksbedrijven in Zwolle inventariseerde, boden vijf mannen in Zwolle seksuele dienstverlening aan. Drie van hen adverteerden met foto. Zij lieten de aanstaande klant weten dat zij boven de achttien waren en legaal in Nederland verbleven.

Sietske Altink

 

Noten

Noten
I Leeuwarder Courant 24-1-1985
II o.a.NRC 5-11-1988
III onder andere Leeuwarder Courant 7-9-1988
IV 30-3-1991
V 8-3-1991
VI Reformatorisch Dagblad 26-4-2005
VII Toen had de politie de neiging de omzetten rooskleurig voor te stellen.
VIII Het Vrije Volk 30-3-1991
IX RTV Oost 9 mei 2011
X Leeuwarder Courant 8-3-1991
XI Het Vrije Volk 30-3-1991
XII De Stentor 22-8-2008
XIII Website Pepperz, website uit Zwolle, bericht 15-4-2016
XIV De Stentor 11-4-2016
XV Stentor 7-4-2016
XVI De Stentor 4-10- 2016
XVII Zwolse Courant, 13-2-2003

Inhoud Artikel