De zoon van Bartels exploiteerde geen ramen meer maar bezat twee prostitutiehotels: Oriental Club in Den Haag en Hotel California in Rotterdam. Het hotel in Den Haag ligt nu midden in Chinatown. In de jaren vijftig was er nog een woonwagenkamp bij de Wagenstraat.
Toen ik net bij De Rode Draad werkte (1996), hoorde ik verontrustende verhalen over die twee hotels. Er zou zonder condoom in belabberde omstandigheden worden gewerkt. De vrouwen moesten op de kamers op klanten wachten en konden ze dus niet zelf selecteren.
We hadden al snel zwart op wit dat er zonder condoom werd gewerkt. Dat stond expliciet in de recensies over het hotel op Hookers.nl., de site waar klanten sekswerkers beoordelen. Het leek ons een goeie om de Arbeidsinspectie hiervoor in te schakelen. Het was inmiddels na 2000 en de Arbeidsinspectie had officieel bemoeienis met de sector gekregen. Maar we ontvingen een brief met de mededeling dat er langs hele andere lijnen onderzoek werd verricht. En de andere kwestieuze omstandigheden? Ach, men vond dat die een pakkie-an van de vakbonden waren. In ieder geval werden de hotels regelmatig voor langere of kortere periodes gesloten.
Regelmatig kwamen de twee bedrijven in het nieuws omdat er vrouwen zonder de juiste papieren werkten:
De politie heeft in Rotterdam in hotel California elf illegale Colombiaanse sekswerkers opgepakt. Slechts twee vrouwen daar hadden de juiste papieren en een verblijfsvergunning.[II]
De vrouwen uit de Haagse vestiging moesten één keer per week voor controles naar dokter Chanky, een arts die slecht bekend stond bij De Rode Draad. De controles kostten 50 euro. Voor een paracetamolletje rekende hij tien euro. Een vrouw met syfilis kreeg alleen een pijnstiller. Zieke vrouwen werden weggestuurd. (Informatie uit 2003)
Veel vrouwen die bij Bartels werkten, werden uit een vergelijkbaar hotel in Colombia betrokken, dat ook van hem was. Ze kwamen met een sollicitatiebrief in de hand. Ze werkten op 50-50 basis- de helft van wat de klant betaalde was voor de exploitant. Daarom zouden er nog vrouwen willen werken. Elders werkten vrouwen op 70-30 basis. (Dus 70 procent voor de exploitant)
Bezoeken aan Hotel California
We zijn er een keer in geslaagd achter een klant aan Hotel California binnen te lopen. Maar we werden tegengehouden. We zagen ondertussen een vrouw die aan het telefoneren was: ‘Rapido, you back to work’ werd haar toegebeten. Wat nu, geen gezagsverhoudingen? Ze moest een tientje voor dat telefoongesprek (naar een onbekende bestemming) betalen.
21-10-2008 In de wachtruimte die nog steeds vreselijk ongezellig is, zitten zes vrouwen. Er zit één man en er hangt een TV aan de muur die op een Spaanstalige zender is afgestemd. Siets legt uit wie we zijn en we geven de vrouwen de Spaanstalige folders. Helaas valt er nu niets meer te vertellen want de vrouwen duiken meteen in de folders. Er staan veel gokautomaten. Wel zo gemakkelijk als je snel van je verdiende geld af wil.
Er werkten niet alleen Spaanstalige vrouwen. De Rode Draad trof er af en toe ook Nederlandse vrouwen aan, zoals op 13-6-07. Uit fatsoen meldden we ons aan de balie bij een vrouw die zegt ‘je kent de weg’. ‘Kennelijk horen we er bij.’ In de ontvangstruimte hadden de vrouwen alle banken aan één kant bezet met handdoeken, tassen en andere persoonlijke spullen. Wanneer we binnenkomen zijn er vier Spaanstalige vrouwen maar al snel komen er twee Nederlandsen bij. Één van de Spaanstalige vrouwen vertaalt onze boodschap in het Spaans en iedereen slaat aan het lezen.
De Nederlandse vrouwen hebben wel zin in een praatje. Eén vrouw komt uit Limburg en zou het liefst in de Wallen aan de Rijksweg werken maar ze is bang om daar bekenden tegen te komen. Ze is nu een tijdje hier aan het werk maar er valt niet genoeg te verdienen. (Het had de bijnaam het goedkope neukadres omdat 20 minuten 35 euro kostten) Ze kon hier klanten met geld vinden maar dat waren vooral cokesnuivers en ‘als je niet meedeed lag je er al snel uit.’ Binnenkort gaat ze in Monchen Gladbach kijken in de zaak van een Turk. Ze had gehoord dat het daar goed werken is. Ineens zijn er vier mannen op de bank tegenover ons komen zitten. We vertrekken.
16-8-2005 We hadden gelezen dat dit adres weer open was dus zijn we maar eens gaan kijken hoe het er momenteel is. We kwamen binnen en zagen aan het einde van de gang een ruimte met een bordje ‘kantoor’ waar een man en een vrouw zaten. Beide personen bleken Siets te kennen en wisten zelfs – ook tot verbazing van Siets- dat zij Spaans sprak’. Ze lachten vriendelijk naar ons maar we hadden toch de indruk dat het pijn deed. De sekswerkers zaten in een andere ruimte waar we heen konden zonder dat er iemand met ons mee liep. We passeerden vele camera’s. Bij aankomst moest je je 06 uitzetten. De reden hiervoor was: ‘Anders gaan ze allemaal afspraken maken over van alles en nog wat’. Er hingen stickers die vermeldden dat roken verboden was. Bij drugsgebruik zou de politie worden gewaarschuwd.
In de gemeenschappelijke ruimte ontmoetten we twee vrouwen uit Colombia die zeer geïnteresseerd waren in hetgeen Siets te melden had. Ze hadden zelfs al eens op onze site (De site van De Rode Draad) gekeken. De vrouwen spraken redelijk goed Nederlands en één van hen vertelde dat ze eerder in een ander bedrijf had gewerkt. Op dit moment was het werk hier zwaar omdat ze geen collega’s had. De zaak moest nog gaan lopen omdat die net weer open was. Op Hookers.nl hadden we geweldige berichten gelezen over het bedrijf maar ik had nu sterk de indruk dat ze door het bedrijf zelf geplaatst waren. Van Siets had ik begrepen dat de zaak wel flink verbouwd was. Oude vloerbedekking had plaats gemaakt voor een steriele inrichting. De ruimte was vreselijk groot en zag eruit als een kantine. Er stonden automaten voor koffie en sigaretten.
De Oriental Club in de Wagenstraat is van buiten niet als seksbedrijf te herkennen. Binnen zien we ribfluwelen bankstellen, een marmeren vloer en koperen sierstrips. Ook hier hangen overal camera’s.
We stappen een ongezellige ruimte in waar twee mannen op een bank langs de wand zitten. Je zou denken dat ze op de dokter zitten te wachten. We lopen nog iets door naar de achterliggende ruimte en zien weer een soort wachtkamer met vier vrouwen. We hebben nu zicht op een soort portiersruimte waar een hele kluit mensen zit. We gaan ons daar melden en er wordt een man geroepen die vraagt wat we komen doen. Hij vindt het prima dat we met de vrouwen praten. Erna spreekt twee Spaanstalige vrouwen aan en ik ga af op twee jongere vrouwen op de andere bank. De vrouwen die ik benaderd heb zitten er vrij suf bij en willen niet met mij praten. (Veldwerker Syl) Ze willen ook de folder niet die die ik probeer te overhandigen. De vrouwen bij Erna willen wel luisteren en één van hen begint te vertellen dat ze hier vaker werkt. Ze komt dan voor een paar maanden naar Nederland en werkt altijd op hetzelfde adres omdat het hier erg fijn is. De eigenaar is als familie voor haar en de sfeer is warm. Als we het hebben over geld verdienen en de kosten voor de kamers blijkt dat de vrouwen hier echt niets kwijt over willen. We hadden de indruk dat het hier minder gezellig is dan ze ons wilden laten geloven.
Verslag van een sollicitatiegesprekje in de Wagenstraat:
4 mei 2010-05-04 16.30. Ik ga kijken of ik bij Henk in de Wagenstraat kan werken. Ik mocht niet doorlopen. Een vrouw zei in gebroken Nederlands: ‘Stop, stop’. Daarna mocht ik toch doorlopen. Er stonden een stuk of zes vrouwen in sexy kleding. Er kwam een stevige blonde vrouw uit het kantoortje om te vragen of ik kwam solliciteren. Ik zei dat ik inderdaad wilde weten of ik daar terecht kon. Toen nam ze me even op. ’Nee, ik zit helemaal vol. Probeer het over twee weken maar weer. Ik ging naar buiten en toen kwam er een dikke ronde man uit het kantoor’. (Bartels jr.)
Tijdens één van onze bezoeken ontpopt Bartels jr. zich – zoals zovelen van zijn concullega’s in Den Haag tegenover Siets als de uitvinder van het prostitutiebeleid voor migranten. De vrouwen moesten volgens hem een gedoogstempel krijgen voor een bepaalde periode, waarna ze weer moeten vertrekken. Dit verhaal kennen we onder andere van de politie Rotterdam en Twente, die dat systeem al voor het begin van de 21ste eeuw hadden afgeschaft omdat het sekswerkers afhankelijk van exploitanten maakte.
Henk Bartels is in 2018 op 75 -jarige leeftijd overleden.
Sietske Altink:
NB: Er gingen altijd twee (ervaren) veldwerkers naar deze bedrijven: een Spaanstalige en een Nederlandse. De Rode Draad had beschikking over twee Spaanstalige veldwerkers.