Jaren zestig: De raamprostitutie verhuist uit de Vogelenbuurt naar de Hardebollenstraat. Tot de jaren zeventig wordt er in de Hardebollenstraat alleen getippeld. [I]Gorgels, 1993 en Utrechts Nieuwsblad, 10-7-2004 Vanaf 1955 is er een tweede prostitutiegebied aan de Vecht. (Het Zandpad).
1963: In een APV wordt de bepaling opgenomen dat raamprostitutie buiten de aangewezen gebieden strafbaar is.
1965: Er is een ernstig conflict tussen een exploitant en bewoners van de Vogelenbuurt. De politie treedt op en de prostitutie verspreidt zich verder door de wijk. Er is daarnaast veel prostitutie in Predikherenhof en de Asch van Wijckskade.
Huiskamer bij tippelzone aan Europalaan
Jaren zeventig: De gemeente bepaalt dat de raamprostitutie beperkt moet worden tot de benedenverdiepingen aan de Hardebollenstraat en het Zandpad.
1973: De APV wordt aangepast om straatprostitutie te kunnen reguleren. De VBK (Voorschriften Bebouwde Kom) worden herzien zodat gebouwen met een woonbestemming, die kunnen behouden. Men gebruikt het Stadsvernieuwingsplan en de Leefmilieuverordening als instrumenten voor bestrijding van overlast van prostitutie.
1982: In het Bestemmingsplan wordt de raamprostitutie van het Zandpad expliciet opgenomen.
1983: De APV wordt gewijzigd in verband met de aanwijzing van de gedoogzone teneinde blijvende overlast van straatwerk te voorkomen.
1984: De bewoners van de Asch van Wijckkade stappen naar de rechter om een tippelverbod af te dwingen. De rechter stelt ze in het ongelijk.
1984: Inspraakprocedures over de gedoogzone. Bedrijven in de buurt van de zone spannen bij de rechter een procedure aan tegen het aanwijzen van de zone. De rechter stelt hen in het ongelijk.
1984: Aan de Europalaan wordt een tippelzone ingericht.
1986: De buurtbewoners blijven klagen over overlast buiten de zone, waarop men infrastructurele maatregelen neemt en besluit afwerkplekken op de zone te creëren.
1986: Het HAP (Huiskamer Aanloop Project) gaat van start. [II]HAP, Professionalisering aan de Europalaan, implementatie vrouwenhulpverlening in huiskamerproject straatprostitutie, Utrecht, 1997
1989: De afwerkplekken worden gerealiseerd. (Gorgels, 1993)
Huiskamer voor straatprostituees in Utrecht
Eind jaren tachtig: De gemeente en de politie nodigen sekswerkers uit voor een gesprek naar aanleiding van mishandeling door de eigenaar of bedrijfsleider. De vrouwen blijven uit angst weg.
Interviewfragment: Bij de boten in Utrecht zijn er een keer problemen geweest met de eigenaar. Hij mishandelde buitenlandse meisjes en gooide hun spullen in de plomp. Daar zou een vergadering over komen met de politie. Er was een zaaltje besproken in een hotel en er waren broodjes aangerukt en dergelijke. Die man heette Martin. Niemand kwam op die vergadering, iedereen was bang. Deze Martin hield de kamers ook niet schoon. (Uit een interview met een Colombiaanse sekswerker in 1992 afgenomen door Sietske Altink)
1996: Sekswerkers schakelen De Rode Draad in voor klachten over criminaliteit op het Zandpad. [III]Utrechts Nieuwsblad 14-12-1996
1996: Sekswerkers vragen om betere verlichting aan het Zandpad.
1997: De gemeenteraad besluit een extra politiepost aan het Zandpad in te richten. Het Zandpad moet worden gerenoveerd; de kade moet worden opgehoogd en er moet een fiets- en voetpad worden aangelegd. [IV]Utrechts Nieuwsblad, 25-10-1997
1997: De politie doet onderzoek naar mensenhandel in Utrecht. [V]Politie, Gevangen in een droomwereld, mensenhandel in relatie tot prostitutie in de regio Utrecht, Soest 1997
1997-1999: In deze jaren werpt een man zich op als woordvoerder van de sekswerkers. Hij voert gesprekken met de gemeente, de politie en De Rode Draad over de criminaliteit aan het Zandpad. [VI]Utrechts Nieuwsblad 25-10-1997
1998: De tippelzone wordt ook op koopavonden opengesteld. [VII]Utrechts Nieuwsblad 2-5-1998
1998: De bosjes bij de Europalaan worden verwijderd. Daardoor worden de activiteiten van de sekswerkers meer zichtbaar. Men plaatst een provisorisch scherm en maakt plannen om een groot hek neer te zetten.
1998: De politiepost aan het Zandpad wordt gerealiseerd. De sekswerkers willen het fietspad zo ver mogelijk bij de boten vandaan hebben. [VIII]Utrechts Nieuwsblad 3-6-1998
1999: Op het Zandpad komt een bus van het HAP. [IX]Utrechts Nieuwsblad, 30-7-1999
1999: Na een paar maanden wordt de politiepost op het Zandpad ontmanteld.
1999: De sekswerkers van het Zandpad schakelen via de zelfbenoemde belangenbehartiger De Rode Draad in omdat de onveiligheid er sinds de sluiting van de politiepost is toegenomen. [X] BlackLight 1999, no. 4
2000-2003: Sekswerkers van het Zandpad klagen regelmatig bij De Rode Draad over huurverhogingen en het gedrag van geldophalers. De Rode Draad legt de klachten telefonisch aan politie en gemeente voor.
2003: Sekswerkers van het Zandpad worden met De Rode Draad op het stadhuis uitgenodigd voor overleg.
2002: De gemeente Utrecht wil het overleg over de tippelzone nieuw leven inblazen.
2003: Het plan om de prostitutie in de Hardebollenstraat naar elders te verplaatsen wordt door de gemeenteraad afgewezen. [XI]Utrechts Nieuwsblad, 29-11-2003
2004: Het HAP gaat samen met een project voor dak- en thuislozen. [XII]Bijeenkomst Platform Migrantenprostitutie, 8-4-2004
2004: Men wil de toevloed van straatprostituees uit Amsterdam waar de tippelzone is gesloten, stuiten. Men voert een pasjessysteem in. [XIII]Brabants Dagblad, 11-11-2004
2004: De exploitant van het Zandpad wil alleen de prostitutiepanden aan de Hardebollenstraat opkopen als hij zijn bedrijvigheid aan het Zandpad mag uitbreiden of een sekspaleis aan de rand van de stad kan gaan exploiteren. [XIV]Utrechts Nieuwsblad 15-6-2004
2006: De gemeente laat een nulmeting verrichten naar de stand van zaken met betrekking tot prostitutie.
2007: Naar aanleiding van de nulmeting wordt het beleid geïntensiveerd: de gemeente tracht meer politiecapaciteit vrij te maken voor het Zandpad, breidt hulpverlening uit en ondertekent het protocol voor opvang slachtoffers van mensenhandel.
2008: Er worden twee brainstormbijeenkomsten gehouden over het Zandpad.
2008: De GGD en hulpverleningsinstanties schrijven het rapport Signalen Mensenhandel. (Dit naar aanleiding van het rapport Schone Schijn over de Sneepzaak.)
2008: De gemeente gaat cameratoezicht op het Zandpad installeren. De gemeente overlegt met De Rode Draad.
In 2009 heeft de gemeente Utrecht het beleidsinstrument van consultatie van de doelgroep ingezet om de mening van diverse betrokkenen over de beleidsvoornemens te peilen. Door middel van brieven en persoonlijke bezoeken werden zoveel mogelijk sekswerkers van het Zandpad en de Hardebollenstraat bereikt. Voor de Oost-Europese vrouwen werden Bulgaars-, Roemeens- en Hongaarssprekende veldwerkers ingehuurd. Daarnaast zijn hulpverleners, vrijwilligers en buurtbewoners naar hun meningen gevraagd. De exploitanten waren tegen. Ze vreesden omzetverlies en er zouden ontslagen gaan vallen. De hulpverlening was verdeeld. Het HAP verwachtte dat vooral de vrouwen die onder dwang werkten zich aan de registratie zouden onttrekken. De hulpverlening was niet zonder meer voor een beperking van de werktijd: vrouwen zouden meer gaan doen voor minder geld. De vrijwilligers van christelijke organisaties waren positief over de beleidsvoornemens. De bewoners waren over het algemeen tevreden met de maatregelen. Mede naar aanleiding van de consultatie van de doelgroep is de nachtsluiting opgeschort en wordt het maximum aantal uren voor de werkdag verruimd.))
De meningen van sekswerkers
De consultatie van sekswerkers betrof de nachtsluiting, de werktijdbeperking tot maximaal 9 uur per dag, registratie bij de gemeente en de veiligheid. 190 sekswerkers van het Zandpad participeerden in het project.
Uit het verslag:
In het onderstaande zijn het aantal argumenten voor en tegen geteld. Het kan zijn dat een sekswerker meerdere argumenten voor een beleidswijziging heeft gebruikt en ook een tegenargument heeft genoemd. Voor wat de nachtsluiting betreft: 190 sekswerkers voerden gezamenlijk in totaal 24 argumenten voor en 231 argumenten tegen aan. De sekswerkers voerden 151 argumenten tegen de werkdag van maximaal negen uur aan en 140 tegen de huur per maand. Slechts één persoon wist een argument voor de stelling te bedenken dat de maatregelen effectief waren voor de bestrijding van mensenhandel. Er waren 43 tegenargumenten. Sekswerkers hadden vier argumenten voor de registratie bij de gemeente en 109 tegen.
De gemeente heeft de meningen van sekswerkers weergegeven en verder genegeerd.
Het Huiskamer Aanloop Project heeft subsidie gekregen om sekswerkers hulp te bieden. In september 2009 is er een extra wijkagent aangesteld en werkt men met cameratoezicht in en bij de raamprostitutiegebieden. Dit is geëvalueerd. Niemand kon het hard maken dat de angst voor omzetverlies is bewaarheid. In de onderzochte maanden zijn er zes aanhoudingen verricht, zijn twaalf keer gegevens naar de politie en het Openbaar Ministerie voor verder onderzoek doorgespeeld en zijn 17 maal de beelden opgeslagen ten behoeve van de opsporing. 19 maal is er corrigerend opgetreden. (Evaluatie Cameratoezicht maart-augustus 2009)
2009: Op 17 september organiseert de gemeenteraad een Raadsinformatieavond.
2009: Er verschijnt een vierdelige rapportage over het prostitutiebeleid in Utrecht.
In 2010 is de APV gewijzigd: alle sekswerkers moeten individueel een vergunning aanvragen, de kamers moeten per maand worden gehuurd en de leeftijd moet naar 21 worden verhoogd. (klik hier voor de latere kritiek op deze evaluatie)
2010: Op 22 april wordt er weer een Raadsinformatieavond gehouden over prostitutie.
2010: Sekswerkers op het Zandpad klagen bij de Vakbond van De Rode Draad over berovingen op het Zandpad. [XV]Politiebericht 20-10-2010
Noten
| ↑I | Gorgels, 1993 en Utrechts Nieuwsblad, 10-7-2004 |
|---|---|
| ↑II | HAP, Professionalisering aan de Europalaan, implementatie vrouwenhulpverlening in huiskamerproject straatprostitutie, Utrecht, 1997 |
| ↑III | Utrechts Nieuwsblad 14-12-1996 |
| ↑IV | Utrechts Nieuwsblad, 25-10-1997 |
| ↑V | Politie, Gevangen in een droomwereld, mensenhandel in relatie tot prostitutie in de regio Utrecht, Soest 1997 |
| ↑VI | Utrechts Nieuwsblad 25-10-1997 |
| ↑VII | Utrechts Nieuwsblad 2-5-1998 |
| ↑VIII | Utrechts Nieuwsblad 3-6-1998 |
| ↑IX | Utrechts Nieuwsblad, 30-7-1999 |
| ↑X | BlackLight 1999, no. 4 |
| ↑XI | Utrechts Nieuwsblad, 29-11-2003 |
| ↑XII | Bijeenkomst Platform Migrantenprostitutie, 8-4-2004 |
| ↑XIII | Brabants Dagblad, 11-11-2004 |
| ↑XIV | Utrechts Nieuwsblad 15-6-2004 |
| ↑XV | Politiebericht 20-10-2010 |