Kleding sekswerkers 20ste eeuw

Tot aan het eind van de negentiende eeuw en het begin van de twintigste eeuw komen nog verhalen voor over vrouwen die in bordelen gevangen werden gehouden om hun garderobe af te betalen. (Féderation abolitioniste, 1909, Agisra, 1990) De politieman Balkestein, die aan het eind van de negentiende eeuw een onderzoek deed naar vrouwenhandel, vermeldde ook dat vrouwen het bordeel niet konden verlaten omdat ze alleen maar ‘indecente’, kleding, salonkostuums, hadden. (Balkestein, 1900) Balkestein noemt de beruchte besteedster Turken Ali die een meisje dat nieuw in de stad aankwam, aanbood voor haar een japon te regelen, die het haar mogelijk zou maken veel geld te verdienen. Aan het eind van de negentiende eeuw kwam aan het systeem van schulden door kleding een einde door de opkomst van de confectie-industrie en het goedkoper worden van stoffen.

Jaren 60-70

‘Ze ziet eruit als een hoer’, is een verwijt aan vrouwen die ‘niet net’ genoeg  gekleed zijn. Wat nu precies hoerig eruit zien inhoudt, is echter moeilijk te bepalen. Het verschilt per tijd en per plaats. Onconventionele kleding was echter niet hetzelfde als hoerige kledij, hoewel er wel overlappingen waren. Zo was de minirok een modeverschijnsel van de rebellerende jeugd maar werd ook in verband gebracht met hoererij.

De Amsterdamse voormalige politieagent Joep de Groot vertelde in 1995 [i]: ‘Vroeger kon je prostituees van honderd meter afstand herkennen. Het verschil tussen gewone vrouwen en prostituees was vroeger duidelijker. In de jaren zestig en zeventig was het toezicht heel strikt. Het bovenste knoopje moest wel dicht. De laatste jaren zitten de vrouwen er zeer onbeschaamd bij. Dat heeft niets met porno te maken, maar met de concurrentiestrijd tussen de vrouwen. We hebben de ergste excessen eruit gehaald.’

Een vrouw vertelde in 1991 over de handhaving van dit verbod: ‘ Vroeger mocht je niet bloot zitten. Maar het verbod op laag-uitgesneden jurkjes is gelukkig afgeschaft. Maar daar hadden wij nog mee te maken. Wij kregen vaak bekeuringen. De zedenpolitie kwam langs de ramen, en als je er te bloot bijzat, dan werd er geklopt en naar binnen gegaan. Zat je vooraan, en was je te bloot, dan kwam de kit en regende het daar bekeuringen.Dan lag het er aan hoe de hoerenbazin met de zedenpolitie omging of jij wel of niet een bekeuring kreeg. Ik vond dat een vorm van omkoping. Aan het einde van de Grifstraat had je bijvoorbeeld het huis van tante Stien, die heel goed met de zedenpolitie omging, waar nooit wat gebeurde. De meisjes zaten daar graag, ze mochten wel een beetje bloot.

Zachte en harde dwang

Een exploitante in 1987: ‘De meisjes lopen in discokleding en laarzen. Met een kapsel, nou ik zweer het, het is net alsof ze ’s nachts ratten aan hun haar hebben laten knagen. Ja zo komen ze bij mij. En dan klagen ze dat ze niets verdienen.’

Er was ook zachte dwang om dure kleding aan te schaffen.

In 2004 wist een vrouw van De Rode Draad te melden dat het escortbureau waar ze werkte een bepaalde dikte van de bh-bandjes voorschreef. Soms was er harde dwang, soms zachte dwang om bepaalde kleding te dragen. Een vrouw vertelde in 1999 dat ze op oneven dagen avondkleding moest dragen en op even dagen lingerie. (archief Rode Draad).

‘Els’,  een vrouw die vanaf het begin bij De Rode Draad was betrokken, heeft op dat gebied het nodige meegemaakt: ‘En dan vonden ze dat je iets anders moest aantrekken. Dan zou je meer verdienen. En laat je nu net juist goed verdienen in wat je aanhad.‘

Als nog erger werd de dwang ervaren om geheel of gedeeltelijk geen kleren te dragen: dus het verplicht naakt of topless lopen. Of een striptease waar je moeilijk onderuit kon komen. Diezelfde Els: ‘Toen moesten we  een keer in de week striptease doen. Op zich vond ik striptease leuk, maar niet op die manier. Vanuit een soort lijdelijk verzet had ik een nummer bedacht dat achteraf gezien een succes werd. Ik trok eerst een soort tentjurk aan. En dan begon de muziek en dan ging ik gewoon staan. Dan liet ik me zakken, en begon ik onder die tent te rollen. En dan riepen die klanten: uit, die kleren moeten uit, uit, uit. Dat was lachen. En dan kwam ik overeind, al vuile blikken werpend. En op een gegeven moment ging die tentjurk uit en dan bleek dat ik me daaronder helemaal met touwen had omwikkeld.

Een enkele maal komt het nog voor dat vrouwen in de bordelen voorgeschreven kleding moeten dragen. De veldwerkers van De Rode Draad zagen bijvoorbeeld in 2010 in een Thaise salon vrouwen die gehuld waren in traditionele Thaise kostuums. Bij feestdagen kan er zachte dwang worden uitgeoefend om een Kerstmannenpak of een paashaasmuts op te zetten.

Mannelijke sekswerkers waren en zijn op straat bijna niet als zodanig te herkennen. In de jaren tachtig  was er in Amsterdam een mannenbordeel waar zij bepaalde blouses moesten dragen.

In 1997 gingen organisaties van exploitanten overwegen geen dresscode meer voor te schrijven. Het heeft kennelijk vrij lang geduurd voordat de sector ervan doordrongen was dat dit niet kon. Het ultieme argument tegen kledingvoorschriften was dat die op gezagsrelaties konden wijzen, iets wat exploitanten echt niet wilden. De eis dat sekswerkers  ‘bedrijfskleding’ aan moesten werd al snel de kop in gedrukt. De eisen die daar aan werden gesteld waren zo streng, dat het niet interessant was voor seksbedrijven.

Lingerie

Een sekswerker in 1991: ‘Op een gegeven moment kwamen ‘panties’ in, die veel klanten vreselijk vonden. Ik vond het ook erg om tegen zo’n kippenkont aan te kijken.

Op een gegeven moment, leer je allerlei smaken en eigenaardigheden van mannen kennen, je kledingkast breidde zich uit. De een vroeg om lingerie zoals kousen en gordeltjes.  Zo ontstond de vraag naar mooie jarretelgordels. En bh’s hoorden  erbij. Ik had van alles wat. Leer en lak waren er in de jaren zeventig  ook al. Je wist dat er geld uit te halen viel.‘

Tot de jaren tachtig gold het bezit van een uitgebreide collectie lingerie als kenmerk van de sekswerker. Dat veranderde toen ‘spannende lingerie’ voor een ieder via postorderbedrijven discreet aan te schaffen viel. Het werd later een teken van de erotisch zelfbewuste vrouw. Onder invloed van popsterren als Madonna werd lingerie, soms over de bovenkleding heen gedragen, een trend in het uitgaansleven. (Geschiedenis van de bh)
Hoewel het bezit van sexy lingerie gemeengoed is geworden, is het toch een kostenpost voor sekswerkers. Ze moeten ook rekening houden met het werk: wanneer ze in een kamer zitten die met blacklight is verlicht, dienen ze er rekening mee te houden dat witte lingerie in dat licht heel raar oplicht. Ook de kleuren kunnen onder rode lampjes minder flatteus ogen. Helaas is het Rode Draad nooit gelukt deze beroepskosten als fiscale aftrekposten erkend te krijgen. Wel kunnen degenen die in het belastingregime van de 0pting-in werken, een forfaitair bedrag opvoeren.

Bronnen

Copyright S.Altink