WARNING: unbalanced footnote start tag short code found.

If this warning is irrelevant, please disable the syntax validation feature in the dashboard under General settings > Footnote start and end short codes > Check for balanced shortcodes.

Unbalanced start tag short code found before:

“Beide gebieden inmiddels gesloten voor raamprostitutie) Niettemin waren de meeste raamwerkers in Utrecht tussen de 22 en 30. (Evaluatie  Prostitutiebeleid Utrecht, 2009) Migranten Er vallen ook leeftijdsverschillen tussen groepen migranten aan te wijzen. De Thaise en Latijns- Amerikaanse sekswerke…”

leeftijdillustratieVeel ‘leken’ op het gebied van prostitutie gaan ervan uit dat de markt voor prostitutie altijd behoefte heeft aan nieuw, jong bloed. Zo beweert Donna Hughes, dat de gemiddelde leeftijd waarop men wereldwijd met prostitutie begint op 14, 15 jaar ligt. Dat is echter nergens op gebaseerd. (Weitzer, 2014)  Uit historisch en huidig wetenschappelijk onderzoek blijkt dat zowel in het verleden als in de 21ste eeuw hele jonge meisjes in de prostitutie in de minderheid zijn ten opzichte van oudere collega’s.

Tot de 19de eeuw

Geschiedkundigen hebben aan de hand van confessieboeken (verslagen van verhoren door de rechter), registers, brieven en administraties, gegevens over onder andere de leeftijd van sekswerkers opgetekend. Lotte van de Pol (1996) heeft bijvoorbeeld de confessieboeken van Amsterdam uit de 17de  en 18de  eeuw geanalyseerd.

Zij bekeek de verhoren van 4633 gearresteerde vrouwen. Nog geen tien procent van dit cohort was jonger dan 19 jaar. In de eerste helft van de zeventiende eeuw was de gemiddelde leeftijd van de gearresteerde vrouwen  23, en in de tweede helft 25. In de achttiende eeuw ging de gemiddelde leeftijd iets omhoog. Dat had volgens Van de Pol met de economische crisis te maken; vrouwen konden niet meer rondkomen van wat ze in hun oude beroep verdienden en besloten de prostitutie in te gaan.

De historicus Noordam onderzocht de prostitutie in het achttiende- eeuwse Leiden. (1985) Hij ontdekte dat er enkele minderjarige sekswerkers in die periode actief waren, maar het overgrote deel was betrekkelijk laat aan een carrière in de prostitutie begonnen.

19de eeuw

Door de registers die de politie in sommige steden bijhield in het kader van de negentiende eeuwse- reglementering, weten we het een en ander over de persoonlijke gegevens van de vrouwen. In de Leidse registers die van 1853 tot 1880 van (niet- clandestiene) sekswekers werden bijgehouden,  bleek dat hun gemiddelde leeftijd 27 jaar was. In de periode 1880-1904 lag dat gemiddelde op 26 jaar. Niet één vrouw was jonger dan 20; de oudste was 48. (Otgaar en Schaik, 1992)

20ste eeuw

Over de gemiddelde leeftijd van sekswerkers tot de jaren zeventig van de twintigste eeuw weten we niet veel. Een van de weinige aanwijzingen komt uit het krantenverslag van een lezing in Leiden van een politieman die de gemiddelde leeftijd in Den Haag op 25 jaar stelde. [ii]  In de tweede helft van de 20ste eeuw is er meer systematisch onderzoek gedaan. In 1989  was de gemiddelde leeftijd 30,2 jaar. (Vanwesenbeeck et al, 1989). Overigens hadden ook ex- sekswerkers aan dit onderzoek meegedaan, wat de hoogte van de gemiddelde leeftijd beïnvloed kan hebben want de  exen waren mogelijk ouder dan de nog werkende respondenten. Eveneens in 1989 verscheen een onderzoek naar Rotterdamse straatprostitutie. (Gelder en Van Roekel). Drie kwart van de geïnterviewde vrouwen was 20-39 jaar. De jongste was 18, de oudste 44. De gemiddelde leeftijd was 29,2 jaar.

In 1992 publiceerde Lucie van Mens haar proefschrift. Zij had vrouwen van 19-59 jaar ondervraagd. Drie van hen waren onder de 17 toen ze met sekswerk begonnen. In 1994 combineerde Ine Vanwesenbeeck twee onderzoeken tot één proefschrift. De mannelijke en vrouwelijke (ex) sekswerkers  die aan de twee onderzoeken deelnamen, waren gemiddeld 32,2 en 29.8 jaar oud.

Toen in 2002  de eerste evaluatie van de wetswijziging verscheen, beweerden de onderzoekers dat vrouwen op steeds jongere leeftijd de prostitutie ingingen. (Wesenbeeck et al)  Dit werd echter niet bevestigd in latere onderzoeken. Volgens de onderzoekers die in 2006 de tweede evaluatie  van de wetswijziging uitvoerden, zijn  de meeste vrouwen gemiddeld op hun 25ste  begonnen. De gemiddelde leeftijd was 32, (Regioplan, 2006). Deze cijfers zijn echter niet naar gender uitgesplitst.

In 2010 waren 4 van 88 cliënten van SHOP, een organisatie voor hulpverlening aan sekswerkers, in Den Haag jonger dan 18. Zes van hen waren tussen de 19-23 jaar. De grootste groep was 25-35 jaar. [iii] NB: Niet alle cliënten werkten in de prostitutie; van een kleine minderheid werd alleen maar vermoed dat dit het geval was.

In  2010 verscheen het onderzoek van Van Wijk et al. De gemiddelde leeftijd van vrouwen in clubs en privéhuizen in dit onderzoek was 29, 8 jaar. De jongste was 18, de oudste 57. Van de vrouwen in clubs en privéhuizen was 60 procent jonger dan 30. De onderzoekers betrokken ook de klantensite Hookers.nl  bij dit onderzoek. Van de 79 sekswerkers die in die periode dat dit onderzoek liep op deze site zijn besproken, was de gemiddelde leeftijd 29. (Van Wijk, 2010) In het onderzoek van Wagenaar en Altink was de jongste respondent  20, de oudste  52. De gemiddelde leeftijd was 34,68.

Escort

Sommige onderzoekers hebben de leeftijden voor de diverse werksoorten zoals raamprostitutie en escort bekeken. Volgens Eysink Smeets (2007) en Daalder (2006) zijn de vrouwen die als escort werken over het algemeen jonger dan vrouwen in clubs en privéhuizen. Eysink Smeets (2007) differentieert nog tussen de dure en goedkope escortbureaus. In het goedkope segment en het middensegment zijn de vrouwen zo rond de twintig. Bij de duurdere bureaus werken vooral vrouwen van 25-30. Dit wordt overigens door ander onderzoek bevestigd, bijvoorbeeld in dat van Oude Breuil et al. (2010) Daarin is het geringe aantal respondenten dat in de escort werkt 20-41 jaar oud. Uit  de evaluatie van Regioplan (2006) blijkt dat vrouwen op betrekkelijk jonge leeftijd met escort zijn begonnen.

In 2011 deed het Verwey Jonker Instituut onderzoek naar ‘verborgen’ prostitutie in Utrecht. Hoewel de meeste van de onderzochte sekswerkers tussen de 26-54 waren, hadden  de escortvrouwen een gemiddelde leeftijd van 22 jaar. In clubs trof men vrouwen aan van alle leeftijden, ook jonge vrouwen uit Oost-Europa. (Verwey Jonker, 2011)

Thuiswerk en zelfstandig werk via internet

De thuiswerkers waren van alle leeftijden in het hierboven aangehaalde onderzoek van Oude Breuil et al. (2010)  Bij Wagenaar en Altink was de gemiddelde leeftijd van vrouwen die thuis, in (illegaal) gehuurde kamers en zelfstandige escort werkten 31,5 jaar. Het Verwey Jonker Instituut sprak in 2011 een paar thuiswerkers in de regio Utrecht; zij waren allen boven de 26. Op 13 september 2013 verscheen op de site van het cvv (Centrum voor Veiligheid en Criminaliteitspreventie) een persbericht dat tijdens acties tegen illegale prostitutie 88 sekswerkers op leeftijd waren gecontroleerd. Ze waren 18-63 jaar.

Raamprostitutie

De gemiddelde leeftijden kunnen per raamgebied, zelfs per shift verschillen. Zo is de ‘dagploeg’ meestal ouder dan de avondploeg. (Van Wijk, 2010, Evaluatie Utrecht, 2009). Daarnaast verschilt de gemiddelde leeftijd tussen de afzonderlijke raamgebieden in Utrecht en Amsterdam. De vrouwen in het Amsterdamse Singelgebied zijn tussen de 40 en 50 jaar, gemiddeld ouder dan hun collega’s op de Wallen. waar ze tussen de 18-25 jaar zijn. Slechts vijf procent is tussen de 18-25. Op de Ruysdaelkade is 7 procent jong te noemen. Bijna de helft is tussen de 30-38 jaar. In Utrecht werkten in 2009  in het overigens kleine raamprostitutiegebied in de Hardebollenstraat meer oudere vrouwen (26 plus) dan in de meer omvangrijke raamprostitutie aan het Zandpad. ((Beide gebieden inmiddels gesloten voor raamprostitutie) Niettemin waren de meeste raamwerkers in Utrecht tussen de 22 en 30. (Evaluatie  Prostitutiebeleid Utrecht, 2009)

Migranten

Er vallen ook leeftijdsverschillen tussen groepen migranten aan te wijzen. De Thaise en Latijns- Amerikaanse sekswerkers zijn gemiddeld ouder dan de vrouwen uit Oost- en Midden- Europa. (Van Wijk et al, 2010 ). De Zuid-Amerikaanse sekswerkers die door Jansen zijn geïnterviewd (2007) waren 18-46 jaar.

Mannelijke sekswerkers

Men heeft altijd gedacht dat er een onverzadigbare behoefte is aan jonge jongens voor prostitutie voor mannen. Maar dat lijkt (tegenwoordig?) niet aan de orde te zijn. Van Gelder schatte in 1998 de gemiddelde leeftijd waarop jongens in het vak stappen op 19,3. Van 18 Nederlandse jongens in zijn toenmalige respondentengroep was bekend dat ze voor hun zestiende zijn begonnen. De gemiddelde leeftijd van de door hem geïnterviewde jongens was 23 jaar.

Van Gelder heeft later met  Van Lier (2011)  een groep van 131 mannelijke sekswerkers ondervraagd. Op de datum waarop de interviews werden afgenomen was de grootste groep tussen 18-22. 41 procent was tussen de 23 en 29. Volgens de onderzoekers is de gemiddelde leeftijd hoger geworden. De onderzoekers hebben wel gevraagd hoe oud ze waren toen ze voor het eerst seks in ruil voor geld of goed hadden gehad.

Aantal jongens                 Leeftijd waarop ze zijn begonnen

1                                            12

2                                            13

4                                            14

5                                            15

17                                          16

17                                          17

 

Dit betekent overigens niet dat ze op deze leeftijd in de prostitutie zijn gaan werken. Er kan geruime tijd tussen het eerste contact en de entree in de prostitutie zitten. Ook Van Wijk  (2010) heeft aandacht aan de leeftijd van mannelijke sekswerkers besteed. In zijn bestand van 78 mannen is van 61 de leeftijd bekend: de helft is tussen 18-21 jaar.

Sietske Altink

Bronnen

Lees meer over minderjarigheid, over leeftijdgrenzen en leeftijdverhoging.


[i] In een bericht naar de verzendlijst WN 2 5-1—1999

 

 

 

[ii] Leidsch Dagblad 22-2-1966.

 

 

 

 

[iii] Jaarverslag SHOP 2010.

 

 

 

Inhoud Artikel