In 1988 waren de raamexploitanten op een overleg waar ook de Rode Draad bij aanwezig was. Uit het verslag van De Rode Draad:

Exploitanten zeiden onder meer het volgende: ‘De overheid wil dat we bij de ramen aparte ontspanning- en verblijfsruimtes maken. Maar die vrouwen hebben geen tijd om te zitten kletsen. En een keuken? Ze vergeten toch het gas uit te doen. Ons werd verweten dat wij de prostituees tegen de exploitanten zouden opzetten. Wij zouden zoveel mogelijk willen bevorderen dat vrouwen zelfstandig gaan werken, dan wel een eigen bedrijf opzetten en niets meer met de exploitant te maken willen hebben. (…)  Volgens de exploitanten hadden de prostituees wel rechten: ‘Wanneer een kamer vies is, kan een vrouw toch een andere kamer kiezen’.

Dit beloofde niet veel voor de positie van sekswerkers.

Wie zijn de raamexploitanten? Waar komen ze vandaan en hoe is hun bedrijfsvoering? Is die sinds de wetswijziging van 2000 veranderd? De informatie over hen komt vooral uit de media en uit verhalen van oudere sekswerkers. Een van hen vertelde in 1991:

Café Pleinzicht in Amsterdam waar exploitanten besloten 'nozems' in elkaar te gaan slaan. Zie Han van der Horst: De mooiste jaren van Nederland

Café Pleinzicht in Amsterdam waar exploitanten (Rinus Vet en Haring Arie) in 1959 besloten ‘nozems’ in elkaar te gaan slaan. Zie Han van der Horst: De mooiste jaren van Nederland.

Vroeger was het hebben van een kast een nevenactiviteit. Zo had een van de exploitanten waar ik van huurde ook een wasserette. Je kon er kleren laten wassen maar er werd ook geld witgewassen. Erg professioneel ging het er niet aan toe. Zo was er Mie de Gierigaard. Zij kocht op het Waterlooplein oude gordijnen en naaide die aan elkaar. Die legde ze dan op het bed.

De vrouwelijke exploitanten waren vaak voormalige sekswerkers die een eigen ‘kastje’ hadden verworven.  De mannelijke exploitanten kochten – vaak met drugsgeld of geld uit een goktent- een of meerdere huizen en zetten soms hun eigen vrouw achter het glas.  [i] In de jaren vijftig, zestig en zeventig waren exploitanten dus zelf nogal eens pooier.

Arnhem: Rudy Kousbroek

Uit de literatuur blijkt dat de exploitanten in de jaren zeventig en tachtig zeer agressief waren. In het Arnhemse Spijkerkwartier waren in de jaren zestig en zeventig exploitanten nog met pistolen gewapend om te voorkomen dat de concurrentie er met ‘hun vrouwen vandoor gingen. (Crone, 2003)

Een van de meest spraakmakende exploitanten in het Arnhemse Spijkerkwartier was Rudy Kousbroek. Hij was horeca-ondernemer en had ook op de grafische afdeling van Fotolitho Rijnmond gewerkt. In de jaren zeventig hoorde deze Rotterdammer dat er in Arnhem geld viel te verdienen. Met twee sekswerkers vertrok hij daarop naar Arnhem. Hij verwierf uiteindelijk 40-50 ramen. Kousbroek nam een kruidenierswinkel over en exploiteerde een illegaal café in het Spijkerkwartier. Hij baarde veel opzien door een kerk te kopen en er een galerie van te maken.

Behalve Kousbroek zaten alle Arnhemse exploitanten in BES: Belangen Exploitanten Spijkerkwartier. BES verzette zich tegen de gemeenteplannen de raamprostitutie buiten het centrum onder te brengen, maar het buitenbeentje Kousbroek kwam in 1999 juist met een plan voor een Eroscentrum in een buitenwijk. (Crone, 2003 ) Dat is er echter nooit gekomen.

Amsterdam

In 2007 kwam de exploitant Charles Geerts in het nieuws omdat meer dan 50 ramen van hem in verband met Bibob procedures gesloten moesten worden. De wijze waarop hij de aanschaf van de panden had gefinancierd stond namelijk ter discussie. Maar waarom was Amsterdam sowieso met deze man in zee gegaan? Wie was hij?

Geerts was begonnen als groente- en fruithandelaar. Later richtte hij zich op sigarettensmokkel. Daarnaast handelde hij kleinschalig in cocaïne. [ii]Geerts verlegde vervolgens zijn werkterrein naar de Verenigde Staten alwaar hij een porno-imperium opbouwde. Volgens verschillende bronnen is er tussen eind 1989 en begin 1990 een pact gesloten tussen Geerts en de bekende crimineel Bruinsma. De laatste zou miljoenen in het pornobedrijf van Geerts hebben gestoken. (Middelburg, 1992)

De gemeente Amsterdam heeft ‘modelexploitant’ Geerts bij de opbouw van zijn imperium in Amsterdam geholpen. Hij had panden van kleinere exploitanten overgenomen omdat zij niet het geld hadden om de aanpassingen te doen die de aanstaande wetswijziging van 2000 vergde. Om zijnentwille werden de bestemmingsplannen aangepast. [iii]In ruil voor vergunningen voor nieuwe panden in het Wallengebied sloot Geerts zijn peepshowtent. Het laatste wat we van hem vernamen is dat de gemeente hem voor 26 miljoen euro had uitgekocht.

Geen illegalen

Net als Amsterdam liep Den Haag op de wetswijziging vooruit door het werken van mensen zonder papieren te verbieden. Dit was niet naar de zin van ondernemers. Zij dreigden hun panden aan criminele Joegoslaven (Joegen) te verkopen.[vii]

Exploitanten in Deventer, Groningen en Alkmaar richtten samen met advocaten verenigingen op – die op papier de taak hadden de belangen van sekswerkers te behartigen- zodat illegalen konden blijven huren en er geen grote leegstand zou ontstaan. Ze lieten de vrouwen de advocaten betalen. Sowieso verdienden veel advocaten een goede boterham aan pogingen een verblijf/werkvergunning voor deze vrouwen te regelen, overigens een vrijwel kansloze onderneming. De exploitanten kwamen steeds met het klassieke argument dat als ze niet legaal kunnen werken, ze de illegaliteit zouden ingaan. Ook wanneer er sluitingstijden werden ingesteld. beweerden de exploitanten dat de vrouwen na sluitingstijd illegaal gingen werken. Dit argument van het toenemen van het illegale circuit werd steeds minder serieus genomen omdat het nooit hard werd gemaakt. In het begin van de 21 ste eeuw is het wel een punt omdat legale bedrijven aan het omvallen zijn.

Zijn er dan geen goede raamexploitanten? Ze zijn er, maar ze zijn moeilijk te vinden. Eén van hen wou bijvoorbeeld de huren verlagen, maar werd geïntimideerd door collega’s die het daar niet zo mee eens waren. Ina Vos, een vrouwelijke raamexploitant die het moest afleggen tegen ‘de grote jongens’ werd in 1997 vermoord.[xvii]

Sietske Altink

Bronnen

Lees meer over: Het ontstaan van raamprostitutie

Gemeentelijk beleid en raamprostitutie

Omvang raamprostitutie

Oude exploitanten: Frits van de Wereld

Huurprijzen en raampanden

Werken achter het raam

Raamprostitutie in Nijmegen

 

 

[i] Panorama 8-12-1999

[ii] NRC 24 augustus 2007

[iii] NRC 3-12-2006

[iv] Leidsche Courant 24-5-1989, (Crimilexicon op internet, een posting van 8-8-2012

[v] Nog steeds exploiteren nazaten van Bartels bordelen in Den Haag en Rotterdam.

[vi] Tijdens een persoonlijke communicatie is mij verteld dat deze Vilma in 2012 nog steeds actief als exploitant.

 

[vii] Haagse Courant 11-9-1998

[viii] Dat blijkt uit de notulen van een vergadering van het Landelijk Prostitutie Overleg waarin werd besproken of de Drie Sorren ook lid konden worden.

 

[ix] Schrijver dezes heeft hem meerdere malen meegemaakt.

[x] Panorama, no. 22-9

 

[xi] De Wallen op stap: 1995, geplaatst op Youtube op 28 juli 2009

 

[xii] Het Landelijk Prostittutie Overleg over belastingkwesties 8 januari 1997

 

[xiii] Aktueel 4-2-1999

[xiv] Panorama 22-98

[xv] Volkskrant 8 oktober 1998

[xvi] o.a. Dagblad van Almere, 5-1-1999

 

[xvii] Parool 12-8-1997

 

Inhoud Artikel