Net als in andere steden anticipeerde men in Leiden op de opheffing van het bordeelverbod. Men deed dat onder andere door enkele debatten over prostitutie op touw te zetten. Een daarvan werd georganiseerd door de politieke partij LWG/De Groenen. (LWG staat voor Leiden Weer Gezellig) De woordvoerster van deze partij vond dat er maar een erotica automaat moest komen waar mannen hun piemel in konden steken.

Men was zo beschaafd geweest om mensen met een andere mening uit te nodigen zoals Niel ten Kate van de klantengroep en een seksuologe die onderscheid maakte tussen de situatie van een vrouw die mishandeld werd en een zelfbewuste vrouw van De Rode Draad. De grote afwezige op het debat was het CDA want het debat werd op zondag gehouden. [I]Leidsch Dagblad 4-11-1996

In november1998 publiceerde de Leidse afdeling van GroenLinks de Nota: Privéhuizen en Openbare Lichamen. Hierin brak deze partij een lans voor het oprichten van een beheerstichting en/of een collectief waardoor sekswerkers niet al te afhankelijk van exploitanten zouden hoeven te worden. Ook wilde men aandacht voor hygiëne en bestrijding van seksueel geweld.

Groen Links had in Leiden behalve een seksshop met cabines en een bemiddelingsbureau vier bordelen geteld. Daar mocht er best een bijkomen, zo vond Groen Links. [II]Leidsch Dagblad 3-11-1998

De wetswijziging in Leiden

Over de discussie in de politiek deed het Leidsch Dagblad  verslag: [III]Leidsch Dagblad 2-09-2000 en zie ook Leidsch Dagblad 31-08-2000

Jarenlang deed de Leidse politiek alsof er geen bordelen in Leiden waren. Over het algemeen vond men dat Leiden aan de late kant was met het ontwerpen van een beleid dat ook nog aan de magere kant was. Men was nog niet begonnen met de vergunningverlening. Men moest de bedrijven nog gaan toetsen aan het bouwbesluit en de horecawet en dan nog eens de arbeidsomstandigheden gaan regelen. De Christen Unie/SGP zou liever niet over de vier bordelen praten. Ook het CDA was niet blij met de aanstaande legalisatie. De SP wou van prostitutie een eerzaam beroep maken. De  VVD, D66 en PvdA hadden enkele bedenkingen, maar GroenLinks bleef zich bekommeren om de positie van de sekswerker. Het onafhankelijk raadslid Daan Sloos bestempelde het hele debat als calvinistisch geleuter. Margje Vlasgeld van LWG/ Groenen walgde van prostitutie omdat het uitbuiting van de vrouw was. Ze wist dat het niet uit te bannen was dus vond ze dat de stad het zelf moest regelen. Zij vond dat de vier bestaande bordelen ondergebracht moesten worden bij het Facilitair Bedrijf van de gemeente. Vanuit een nieuw in te richten Grand Café in het stadhuis konden de bordelen worden gerund. De superseksclub moest zo chic worden dat het de kosten voor het prostitutiebeleid kon compenseren.

GroenLinks heeft haar zin niet gekregen. In 2000 hield Leiden vast aan een maximum van vier bordelen die zich aan de sluitingstijd van 12 uur ’s nachts moesten houden. [IV]Leidsch Dagblad 20-07-2000 Op 22 november 2000 werd er een themadiscussie over het prostitutiebeleid in de vorm van een raadsconferentie in Leiden georganiseerd met onder andere als deelnemers De Rode Draad, de politie, de GGD en Marieke van Doorninck van de Graafstichting. [V]Leidsch Dagblad 23-11-2000 Daarna verstomde het debat. In 2003 deden studenten van de vereniging  Augustinus (voor de grap?) nog een voorstel om van het Vrouwenkerkhof een tippelgebied te maken ten koste van de inpandige bedrijven. Overigens hadden ze verzuimd aan de sekswerkers in het Leidse te vragen of die wel de geborgenheid van de clubs en privéhuizen wilden opgeven ten gunste van de straat. Dit voorstel werd overigens afgewezen. [VI]Leidsch Dagblad 7-04-2003

Loverboys en mensenhandel

Tussen 2002-2004 bereikte de hype over loverboys ook de stad Leiden. Naar aanleiding van een bericht dat een onbekend aantal meisjes in de Merenwijk voor prostitutie zou worden geronseld, drong de PvdA er op aan het probleem op de politieke agenda te zetten. In drie jaar tijd zouden er tien slachtoffers zijn gemeld. Leiden kreeg een preventieteam loverboys en op scholen werden voorlichtingsbijeenkomsten gehouden. In 2004 ging het gerucht dat loverboys het uitgaansgebied aan de Beestenmarkt tot hun werkterrein hadden gemaakt. Maar volgens de politie waren er geen concrete aanwijzingen dat er in Leiden sprake was van loverboy constructies. [VII]Leidsch Dagblad 2-07-2004, 12-04-2002, 24-03-2004, 14-05-2004 en 26-11-2004

In de media zijn er na 2000 enkele berichten te vinden over slachtoffers van mensenhandel in Leiden. Jonge vrouwen uit het asielzoekerscentrum Nieuweroord zouden tot prostitutie worden gedwongen. Een ander bericht betrof een Leidenaar die een vrouw onder dwang in de prostitutie had gebracht. [VIII] Leidsch Dagblad 1-10-2004Het derde bericht ging om een Bulgaars slachtoffer van mensenhandel dat op zoek naar een slaapplaats auto’s openbrak. [IX]Leidsch Dagblad 10-02-2002 Vóór het jaar 2000 werd er incidenteel melding gemaakt van slachtoffers van mensenhandel die in Leiden te werk werden gesteld.

De vier bedrijven

Hoe ging het nu allemaal in de praktijk? Hoe was de situatie op de werkvloer? In 2000 waren er vier clubs en privéhuizen in Leiden: in de Herenstraat, de Kraaierstraat, de Hooigracht en de Rijnstraat. Aan de Rooseveltstraat was een massagesalon. Er was enige verwarring; niet iedereen zag het bedrijf aan de Rijnstraat als een seksbedrijf; het was een seksshop met cabines. Het bedrijf aan de Hooigracht werd al snel gesloten omdat er minderjarigen waren aangetroffen.

One to One in de Rooseveltstraat

In 2005 kwam dit bedrijf negatief in het nieuws. Een klant had geld geleend aan een vrouw die in dit bedrijf werkte. Hij kreeg het niet terug. De exploitante wilde het adres van de vrouw niet geven. Wel mocht hij ‘gratis’ van de diensten gebruik maken van een minderjarige. Hij ontdekte op dit punt in de onderhandelingen dat er camera’s boven de bedden hingen. Werden hij en andere klanten opgelicht en mogelijk gechanteerd? [X]Leidsch Dagblad 10-02-2005

In 2005 bezocht een team van De Rode Draad dit bedrijf. Uit het verslag:

Nadat we hadden aangebeld bleef de bel hangen. De gastvrouw beweerde dat ik te lang op het knopje had geduwd en was in een zeer slechte stemming. Ze vertelde ons dat de eigenaresse 4 tot 5 weken buiten beeld is en dat ze absoluut niet de beslissing wou nemen ons binnen te laten. De vrouw was zeer nors (…) In ieder geval kwamen we niet verder dan het achterlaten van een folder.

In 2007 bezoekt een team van De Rode Draad deze zaak weer:

Van buiten ziet het er mooi uit. Aan de bar zit een man. De bedrijfsleidster komt naar beneden. We hadden een afspraak moeten maken. Dat hadden we volgens hem de vorige keer dat we er waren ook gedaan. Onzin, we doen dat nooit. Ze gaat naar boven en vraagt of de dames behoefte hebben aan voorlichting. We kunnen haar gezicht niet zien. We vertellen dat we geen gezondheidsvoorlichting doen. Ze gaat het nog een keer vragen. Nee, nog steeds niet. We gaan weg en de vrouw zegt tegen ons dat ze haar best heeft gedaan.

In 2011 lukt het De Rode Draad wel om binnen te komen. Is er inmiddels een andere eigenaar?

De gastvrouw wist dat we eerder in een bedrijf van dezelfde exploitant in Den Haag waren geweest. We zijn welkom. We treffen drie jonge vrouwen in de ruimte aan: een Roemeense, een Nederlandse en een vrouw waarvan we de nationaliteit niet weten. Na een kwartiertje komt er nog een Roemeense vrouw bij. De families van de vrouwen weten niet in welke branche ze werken. Ze denken dat hun geheim niet meer veilig zal zijn met de nieuwe wet. Een Roemeense vertelt dat ze in Nederland studeert. De vrouw is officieel drie jaar aan het werk in Nederland. De Nederlandse vrouw heeft eerder bij bedrijven gewerkt die het systeem van Kerasos, een (coöperatie) hanteerden. Ze vertelde over twee andere bedrijven waar ze plezierig had gewerkt.

Het Eros Centrum in de Rijnstraat

Het team van De Rode Draad doet in 2005 ook het Eros Centre in de Rijnstraat aan.

Een man in een pak met een grote V van veiligheid erop doet de deur open. Hij is de eigenaar en werkt met twee jonge vrouwen uit Slowakije. De vrouwen kunnen ons amper verstaan en in het streven hun de Nederlandse taal bij te brengen had hij ze Duitse !! woordenboeken gegeven. Hoe dan ook, we konden niet tot de vrouwen doordringen. (…) We  begrepen ook niet waarom de eigenaar in uniform rondliep.

In 2007 gaat een ander team van De Rode Draad richting Rijnstraat:

We gaan naar binnen en het is er heel erg donker. Er zit één Slowaakse vrouw samen met de baas tv te kijken. We krijgen een glaasje water. (…) Ze is heel verlegen. De baas voert het hoogste woord. Er werkten een Nederlandse en nog een Slowaakse. (…) Hij klaagt  over het illegaal circuit. Waar zat dat dan? ‘Overal’ zei hij met een weids gebaar. Op internet natuurlijk. We vroegen ons af hoe leuk het was om de hele dag met de baas in het donker te zitten.

In 2011 bracht De Rode Draad haar laatste bezoek aan dit bedrijf:

De eigenaar deed open. Het is een kleine onaantrekkelijke zaak met dvd’s en cabines, boven zijn er nog vier kamers. Er was één vrouw aanwezig. Er werkte nog een vrouw. Een van ons sprak met een 35-jarige vrouw. Ze deed dit werk pas enkele maanden. Ze werkt zes dagen van 12-21 uur. Ze vertelde dat ze met haar opleiding maatschappelijk werk was gestopt. (…)  De baas wilde ons ook wel het een en ander vertellen. Het was een aflopende zaak, niet alleen deze business maar de hele business van vergunde clubs/privéhuizen. De restricties van overheidswege zijn moordend. Intussen groeit en groeit het onvergunde deel, zoals  Chinese massagesalons, ook in Leiden. Daar kan hij niet tegenop. Nu heeft hij nog voor de vergunning 1300 euro betaald, maar zijn buurman, een snookercentrum, betaalt maar 400 euro.

Samen met zijn broer had hij de zaak 15 jaar geleden overgenomen. Toen bestond de zaak al tien jaar. (…) Hij  heeft veel problemen gehad met onder andere de IND. Een Afrikaanse was bij hem met Spaanse papieren aan het werk gegaan. Ze kwamen steeds na drie dagen wéér controleren, namen haar mee waardoor ze totaal overstuur raakte, en iedere keer was er niets mis met de papieren. Pure pesterij. De IND had hem zelf verteld dat die Spaanse papieren een ‘trechterconstructie’ vormden die men wilde ontmoedigen. De twee rechtszaken die hij heeft aangespannen, heeft hij allebei gewonnen. Hij zag de opting-in niet zitten, maar hij had al wel door dat hij  zou worden getreiterd tot hij om zou gaan, dus dat gevecht is hij maar niet aangegaan. Wel had hij goede contacten met de GGD. Hij betaalde ze 650 euro per jaar en dan kwamen ze op de werkplek de controles en vaccinaties doen. Er werkten twee vrouwen uit Slowakije die na drie  maanden werken drie maanden naar huis gingen en dan weer terugkwamen. Het viel niet mee om vrouwen te vinden. Ze kwamen wel, maar zodra hij de opting-in regeling ging uitleggen, haakten ze af. Uit het Oostblok kwamen veel vrouwen in gezelschap van foute types solliciteren, daar wilde hij niets mee te maken hebben. Bij het weggaan zagen we de Pimp Free Zone sticker. Hij zei ‘dat is echt zo’!

Hot dreams

Tijdens de ronde van 2005 komt De Rode Draad bij Hot Dreams.

Wanneer wij naar binnen gaan komt net een man naar buiten met twee glazen drank in zijn handen. Er staat een vrouw achter de bar die ons meteen gaat vervelen met een exploitanten klaagzang. Ze doet zich heel stoer voor en zegt alles aan haar laars te lappen. De Belastingdienst hoeft haar ook niet te vertellen dat ze mensen in dienst moet nemen want dat doet ze gewoon niet. De GGD vindt ze ook maar onzin. Op een ander moment heeft ze het weer over Poolse vrouwen die ze wel in dienst wil nemen maar wat niet mag. De telefoon gaat en uit het gesprek maken we op dat iemand wil weten wat wij daar doen en wie we zijn. Goed volk volgens de vrouw. We hebben in de zaak  drie Afrikaanse vrouwen gezien die amper hun mond opendeden. Ze kwamen om de beurt braaf luisteren en een foldertje aannemen. De vrouwen werken op 50-50 basis en de prijzen zijn 75 euro voor een half uur en 100 euro voor een uur. Het leek erop dat het nog lang kon duren voor er een klant komt. De sfeer was absoluut niet prettig.

In 2007 was het bedrijf nog niet open toen de Rode Draad voor de deur stond. In 2011 komt De Rode Draad er weer.

Op dit moment zijn  de eigenaren net bezig de zaak te openen. Het is een stel dat  de zaak al behoorlijk wat jaren runt. Nu draaien ze vier dagen per week omdat ze wat ouder zijn geworden. De zaak gaat laat open en regelmatig wordt het een uur of zes voor ze sluiten. De klanten die na drie uur binnen komen zijn wel verplicht om naar de kamer te gaan. De man vertelde ons dat de dames er nog niet zijn maar na een tijdje komt er een Bulgaarse naar binnen slenteren. De vrouw voelt zich niet zo lekker. De exploitanten pushen de vrouw om dan maar naar huis te gaan en daar een kop thee met citroen en honing te nemen. (…) Even later zien we nog een vrouw om de hoek kijken. De vrouwen spreken geen Nederlands. Het is nog geen tien uur maar er wordt een man binnen gelaten. Hij gaat aan de bar zitten en bestelt een biertje. We spreken even over de prijzen. We zien dat één vrouw maar 20 euro krijgt voor de klant die ze zojuist had gehad. Tja, dat is echt niet goed. Op dat moment zegt de man dat seks in Leiden goedkoop moet zijn. Alle exploitanten moeten volgens hem op één lijn gaan zitten.

Hot Dreams bedrijf staat vanaf 1994 ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Kennelijk klussen ze bij Hot Dreams bij als privédetective. Een (erkende) detective zit namelijk op hetzelfde adres met het telefoonnummer van Hot Dreams.

De Herenstraat

De oudste club in Leiden heet in 2005 Tropical Heat. 2005: De zaak ging net open toen we aankwamen en de vrouwen waren nog druk met de make-up in de weer. Eindelijk een zaak waar de sfeer vrolijk en open was. De eigenaresse en de vrouwen vonden het geweldig dat we er waren. De vrouwen zijn ook ooit bij De Rode Draad in Amsterdam op bezoek geweest. Het is dat er een klant kwam anders hadden ze ons het hemd van het lijf gevraagd.

In 2011 kwam De Rode Draad er weer.

Ze zijn aan het opstarten voor die avond. We zien een stevige vrouw achter de bar, een jonge knul die de kas aan het opmaken is en drie meiden die met hun jas aan voor de deur staan. (…) De sfeer is ontspannen. Ze hebben allemaal een drankje voor hun neus. (…) De vrouwen willen graag geheim houden dat ze in de prostitutie werken en denken dat dit een probleem wordt als je naar de gemeente moet voor een pasje en een gesprek. We merken dat de zaak enigszins is verbouwd. Er is een ruimte met zitjes naast de bar. We krijgen niet veel mee van de sfeer omdat de zaak nog niet open is.

In 2012 heeft het bedrijf op de Rijnstraat een verlenging van de vergunning aangevraagd. In datzelfde jaar hebben Tropical Heat, One to One en de Hot Dreams hun vergunning kunnen verlengen/ hernieuwen.

Hazerswoude
Het bedrijf aan de Rijndijk in Hazerswoude

Het bedrijf aan de Rijndijk in Hazerswoude

In de twintigste eeuw had een raadscommissie al bepaald dat Leiden op het gebied van prostitutie een regionale functie moest gaan vervullen. In de tijd van de schaalvergroting van de prostitutie in de jaren zeventig werden er ook clubs in de nabij gelegen gemeenten gevestigd. De eigenaar van de club aan de Leidse Herenstraat opende ook vestigingen in Hillegom (club Mercedes) en Hazerswoude.

De bevolking van Hazerswoude stoorde zich vooral aan het bordeel in het centrum. Daarom trachtte deze gemeente in de jaren tachtig bordelen binnen de bebouwde kom te weren. Maar zij werd door een provinciale planologische commissie op de vingers getikt. Een beperking van het aantal sekshuizen viel alleen met een wijziging van een Algemene Politieverordening te realiseren. B en W van Hazerswoude kreeg via zo’n wijziging de bevoegdheid om sekshuizen te sluiten als dat voor de openbare orde van belang was.  [XI]Leidsche Courant 11-04- 1986 en Leidsch Dagblad 7-05- 1987

De club in Hazerswoude is in 2004 negatief in het nieuws gekomen. Een Nigeriaanse zou hier een landgenote onder voodoo tot prostitutie hebben gedwongen. De leiding van de club zou het slachtoffer onder druk hebben gezet. [XII]Leidsch Dagblad 23-11-2004

2005: De Rode Draad gaat naar Hazerswoude

We komen binnen in een bar waar een aantal vrouwen op een bankje aan de muur zit en een paar mannen aan de bar hangen. De man die ons begroet is de vader van de eigenaar die de zaak even waarnam. Voor moeilijke toestanden zoals onze komst had hij zijn vrouw nog bij de hand. Ze zat in de keuken in het gezelschap van een vrouw en wist ook niet wat ze met ons aan moest. De vrouw ging naar de bar omdat er een klant zat te wachten en veel meer doen dan info achterlaten konden we niet. We hadden de indruk dat je niet veel privacy en bewegingsruimte hebt als je hier werkt.

In 2011 gaat De Rode Draad weer naar Rijndijk 59.

Het was ons eerst op internet niet duidelijk dat de club in een Thaise club was veranderd, maar dat was al 4 jaar zo. Het was een groot pand met ruime parkeergelegenheid in een stil dorp. Het was netjes binnen. Ze wilden net gaan sluiten maar we waren welkom. Er waren zes vrouwen en een eigenaresse. (…) De eigenaresse vertelde dat ze eerst twee goede jaren  en nu twee minder goede jaren hadden. Ze wijt dit aan de concurrentie van de Chinese massagesalons, waar echt veel te lagen prijzen worden gehanteerd. (…) De huur van haar pand bedraagt maandelijks 2500 euro. Ze kan het bolwerken omdat haar man een baan heeft en kan bijspijkeren.

Tot slot

Tijdens de ronde van 2011 stuitte De Rode Draad op veel ongerustheid bij zowel sekswerkers als bij exploitanten. Ze waren bang dat sekswerkers in de toekomst geregistreerd moesten worden. Ook uitten ze  hun zorgen over de komst van de Chinese salons. Wat gaat de stad Leiden doen? Weer een debat organiseren?

Sietske Altink

Lees meer over prostitutie in Leiden

Prostitutie in Leiden tot 18de eeuw

Prostitutie in Leiden in de achttiende eeuw

Prostitutie in Leiden in Leiden in de tweede helft van de negentiende eeuw

Prostitutie in Leiden in de tweede helft van de negentiende eeuw (deel 2)

Prostitutie in Leiden na 1904

Bronnen


Noten

Noten
I Leidsch Dagblad 4-11-1996
II Leidsch Dagblad 3-11-1998
III Leidsch Dagblad 2-09-2000 en zie ook Leidsch Dagblad 31-08-2000
IV Leidsch Dagblad 20-07-2000
V Leidsch Dagblad 23-11-2000
VI Leidsch Dagblad 7-04-2003
VII Leidsch Dagblad 2-07-2004, 12-04-2002, 24-03-2004, 14-05-2004 en 26-11-2004
VIII Leidsch Dagblad 1-10-2004
IX Leidsch Dagblad 10-02-2002
X Leidsch Dagblad 10-02-2005
XI Leidsche Courant 11-04- 1986 en Leidsch Dagblad 7-05- 1987
XII Leidsch Dagblad 23-11-2004

Inhoud Artikel